του Γεωργίου Κόνδη
Θα μπορούσατε ποτέ να φανταστείτε κρατούμενους κάποιας φυλακής να ακούνε κλασική μουσική; Θα θεωρούσατε υπερβολική, ίσως και πλασματική, την εικόνα κρατουμένων μιας φυλακής να ακούνε την 6η Συμφωνία του Μπετόβεν, τη λεγόμενη «Ποιμενική»; Είναι ίσως πρωτόγνωρα πράγματα για την ελληνική πραγματικότητα, αλλά οι εκπαιδευτικές παρεμβάσεις του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στα καταστήματα κράτησης (φυλακές) της Αργολίδας, σημειώνουν φέτος μια πορεία τριών χρόνων που χαρακτηρίζεται από φαντασία, δημιουργικότητα και καινοτομία. Ουσιαστικά, το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Δραματική Τέχνη και Παραστατικές Τέχνες στην Εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση» διευρύνοντας τους ορίζοντες παιδαγωγικών εφαρμογών και με την καθοδήγηση της Ομότιμης Καθηγήτριας κας Άλκηστις Κοντογιάννη, παρουσιάζει ένα πλούσιο πρόγραμμα παιδαγωγικών δράσεων στον ευαίσθητο χώρο των καταστημάτων κράτησης της Αργολίδας.
Μπορεί λοιπόν να φαντάζει πρωτόγνωρη η ακρόαση (6-7-2020) της «Ποιμενικής» του Μπετόβεν από έγκλειστους του «Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Ναυπλίου», αλλά είναι μια πραγματικότητα που αναδεικνύει την καινοτόμο διάθεση της κας Αλκ. Κοντογιάννη και των συνεργατών της να σπάσουν ακριβώς τον τοίχο της πολιτισμικής απομόνωσης και να προσφέρουν στις κατηγορίες αυτές των συμπολιτών μας, παιδαγωγικές διόδους στον κόσμο της πολιτισμικής ελευθερίας, όπου οι ανθρώπινες σχέσεις δεν νοούνται με ανταγωνισμό και βία, αλλά με αγάπη, κατανόηση και συμμετοχή στα αγαθά του πολιτισμού μας. Έτσι, η κλασική μουσική που θεωρήθηκε – και θεωρείται ακόμη – ως έργο της «υψηλής κουλτούρας» μιας φωτισμένης και πεπαιδευμένης κοινωνικής μειοψηφίας, μπορεί να κατανοηθεί και να αγαπηθεί από όλες εκείνες και όλους εκείνους που θα τους δοθεί η ευκαιρία να συναισθανθούν τα μουσικά της μηνύματα και να μοιραστούν την ομορφιά της.
Υπάρχει όμως ένας ακόμη ισχυρός λόγος που επελέγη η θεματική της «Ποιμενικής» του Μπετόβεν. Το 2020 είναι το έτος Μπετόβεν στην γενέτειρά του Βόννη και σε όλο τον κόσμο. 249 χρόνια από τη γέννησή του (16-12-1770) οι εορτασμοί θα έχουν στο επίκεντρό τους την «Ποιμενική» του που ο ίδιος θεωρούσε περισσότερο εκφραστική από έναν πίνακα ζωγραφικής. Κι αυτό γιατί ο ίδιος αγαπούσε τη φύση και γιατί η φύση αποτελούσε αστείρευτη πηγή έμπνευσης για τα έργα του. Έτσι, η Οργανωτική Επιτροπή του έτους Μπετόβεν, η Γραμματεία του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή και το περιβαλλοντικό δίκτυο Earth Day, ενώνουν τις δυνάμεις τους σε ένα κοινό πρόγραμμα, το Beethoven Pastoral Project, στο οποίο θα συμπεριληφθούν όλα τα έργα-δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Ανάμεσα λοιπόν στα μουσικά, ζωγραφικά, φωτογραφικά και άλλα έργα, θα υπάρχει και η ημέρα που διοργανώθηκε στις φυλακές από την κ. Αλ. Κοντογιάννη και θα τιμήσει την Αργολίδα, το Πανεπιστήμιο και κυρίως τους ίδιους τους έγκλειστους που έδειξαν πως δεν υπολείπονται κανενός σε ευαίσθητες προσεγγίσεις για τα περιβαλλοντικά ζητήματα και το μουσικό μας πολιτισμό.
Στα τρία χρόνια παιδαγωγικών δράσεων ΠΜΣ «Δραματική Τέχνη και Παραστατικές Τέχνες στην Εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση», στα καταστήματα κράτησης της Αργολίδας, δεκάδες νέοι άνθρωποι και πολλοί επώνυμοι καλλιτέχνες και επιστήμονες, ζυμώθηκαν με έναν κόσμο «πίσω από τα κάγκελα» και παρουσίασαν απόψεις, θέματα και δράσεις μοναδικές για χώρους εγκλεισμού στην ελληνική επικράτεια. Θέλω να σημειώσω ιδιαίτερα εδώ πως η αξία των παιδαγωγικών παρεμβάσεων γίνεται ακόμη πιο σημαντική αν υπολογίσετε πως δεν πρόκειται για ένα σχολείο φυλακών (π.χ Δημοτικό ή Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας), αλλά για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που βασίζεται στη φαντασία και την καινοτομία των παιδαγωγικών προτάσεων, άρα και στην δημιουργικότητα των δράσεων που υλοποιούνται. Αυτά τα χαρακτηριστικά προϋποθέτουν μεγάλο βαθμό ψυχικής κυρίως διαθεσιμότητας και κοπιαστική εργασία για να αποδώσουν, στοιχεία που δεν προϋποθέτει, σε τόσο άμεσο βαθμό, ένα συγκεκριμένο σχολικό πρόγραμμα. Χορός, μουσική, ξένες γλώσσες, ελληνικά, ιστορία, γεωγραφία, πολιτισμός, κατασκευές και πολλά άλλα, συνθέτουν τις εκπαιδευτικές δράσεις του ΠΜΣ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στα καταστήματα κράτησης Ναυπλίου. Τέλος, θέλω να υπενθυμίσω τη διημερίδα με τίτλο «Σκοπός μορφωτικός» (2018) που για πρώτη φορά οργανώθηκε μέσα στα καταστήματα κράτησης στο Ναύπλιο, κινητοποιώντας τους υψηλόβαθμους παράγοντες του Υπουργείου Δικαιοσύνης στη βάση τις συγκεκριμένης πανεπιστημιακής εμπειρίας.
Ελπίζω πως οι ίδιοι παράγοντες και ιδιαίτερα οι άνθρωποι των τοπικών καταστημάτων κράτησης κατανοούν το έργο που παράγεται εθελοντικά από την εκπαιδευτική ομάδα της κας Αλκ. Κοντογιάννη. Είναι αυτή η κατανόηση που μπορεί να ενισχύσει ή, αντίθετα, να αποδιοργανώσει αυτή τη μοναδική εμπειρία.
(Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΜΣ) «Δραματική Τέχνη και Παραστατικές Τέχνες στην Εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση» διοργανώνεται στο πλαίσιο του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με έδρα το Ναύπλιο)
