Το Ξινόμαυρο είναι μία από τις ποικιλίες – πρεσβευτές του ελληνικού κρασιού και σίγουρα από τις πιο σημαντικές ερυθρές. Διαθέτει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που το κάνει να έχει φανατικούς φίλους αλλά και λίγους… εχθρούς ειδικότερα στις πιο ρουστίκ εκδοχές του. Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι τα αρώματα λιαστής ντομάτας και πάστας ελιάς που συνυπάρχουν με τα κόκκινα φρούτα ειδικά στις πιο μοντέρνες εκδοχές, το μέτριο σώμα, η υψηλή οξύτητα και οι έντονες τανίνες.
Παλιότερα ο φυτικός του χαρακτήρας επικρατούσε κάνοντας το μονοδιάστατο κάποιες φορές αλλά και η οξύτητα και οι τανίνες ήταν τόσο τονισμένες που έκαναν δύσκολη την άμεση κατανάλωση του ενώ χρειαζόταν αρκετά χρόνια παλαίωσης πράγμα που δυσκόλευε τον απλό καταναλωτή. Τώρα η πιο μοντέρνα εκδοχή του το θέλει με πιο έντονο τον φρουτώδη χαρακτήρα αλλά και πιο μαλακές τανίνες ώστε η άμεση κατανάλωση του να είναι εφικτή χωρίς να αποκλείεται η πολυετής παλαίωση.
Η συσχέτιση με το ιταλικό Nebbiolo και το γαλλικό Pinot Noir είναι αναπόφευκτη εφόσον υπάρχουν αρκετά κοινά στοιχεία- πράγμα που βοηθά τους επαγγελματίες να εξηγήσουν στους αλλοδαπούς πελάτες τι στυλ κρασιού θα γευτούν, υπάρχουν βέβαια και σημαντικές διαφορές που καθιστούν το Ξινόμαυρο μοναδικό.
Θα έλεγα χωρίς να είμαι απόλυτος ότι τα κρασιά της Νάουσας πλησιάζουν το στυλ του Nebbiolo (Barolo DOCG) ενώ του Αμυνταίου το στυλ του Pinot Noir (Βουργουνδία). Από το Ξινόμαυρο παράγονται διάφορα στυλ κρασιών όπως “ήσυχα” κόκκινα, ροζέ και λευκά (Blanc de Noir) αλλά και αφρώδη, ροζέ ή λευκά.
Μία ποικιλία με μεγάλη δυναμική που συναντιέται σε τέσσερις ζώνες ΠΟΠ τη Νάουσα, το Αμύνταιο, τη Γουμένισσα και τη Ραψάνη.
Στις δύο πρώτες το Ξινόμαυρο υπάρχει κατά 100% ενώ στις άλλες δύο είναι ο πρωταγωνιστής στο χαρμάνι.
Δικαιωματικά θα ξεκινήσουμε με τη Νάουσα την Μέκκα της ποικιλίας η οποία παράγει και εξάγει κρασί από Ξινόμαυρο από το 1700. Μάλιστα περιηγητές του 18ου αιώνα το σύγκριναν με τα κρασιά της Βουργουνδίας. Έτσι για πάρα πολλά χρόνια η κύρια καλλιέργεια της περιοχής ήταν το αμπέλι, αργότερα όμως λόγω της φυλλοξήρας, της μετανάστευσης και της στροφής σε άλλες καλλιέργειες, ειδικά φρούτων, ο αμπελώνας της Νάουσας σχεδόν χάθηκε.
Μεγάλο ρόλο στην ανασύσταση του αμπελώνα έπαιξε η εταιρία “Μπουτάρη” που το 1968 φύτεψε 520 στρέμματα στη περιοχή Γιαννακοχώρι ενώ η εταιρία “Τσάνταλης” φύτεψε άλλα 200 στην ίδια περιοχή, βοήθησαν επίσης να χαρακτηριστεί η Νάουσα ζώνη ΠΟΠ (ΟΠΑΠ τότε) το 1971.
Σήμερα η περιοχή αυτή αποτελείται από μια έκταση 7000 στρεμμάτων, στα 4000 από αυτά καλλιεργείται Ξινόμαυρο και δυστυχώς ο αριθμός αυτός μικραίνει αντί να μεγαλώνει.
Με την ένδειξη ΠΟΠ Νάουσα παράγονται οίνοι ξηροί, ημίξηροι και ημίγλυκοι πάντα από 100% Ξινόμαυρο από αμπέλια που φύονται σε υψόμετρο από 80 έως 400 μέτρα με νότιο και νοτιοανατολικό προσανατολισμό πράγμα που τα προστατεύει από τους βόρειους άνεμους και τους δίνει καλύτερη και μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο. Η ζώνη βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βέρμιου και λόγω των διαφορετικών εδαφών αλλά και υψομέτρων χωρίζεται σε υπο-περιοχές όπως οι Φυτειά, Τρίλοφος, Στενήμαχος, Νάουσα, Πολλά Νερά, Γιαννακοχώρι, Ράμνιστα, Στράντζα, Γάστρα, Μαρίνα.
Κάποιοι οινοποιοί παράγουν πιο premium κρασιά με το όνομα της υπο-περιοχής (Ράμνιστα, Φυτειά, Γιαννακοχώρι) ή και από μοναδικά διάσημα πλέον αμπελοτόπια (Παλιοκαλιάς, Βράνα Πέτρα, Καιάφας).
Η Νάουσα χαρακτηρίζεται από πολλούς, όχι άδικα, «Η πόλη του Οίνου» και πραγματικά είναι μία πόλη που περιτριγυρίζεται από αμπέλια και οινοποιεία. Είναι σίγουρα ένας γαστρονομικός προορισμός που πλην άλλων θα φάτε καλά, θα πιείτε γευστικά κρασιά από Ξινόμαυρο αλλά και θα επισκεφτείτε όμορφα οινοποιεία άλλα μικρά άλλα λίγο μεγαλύτερα.
Ας ξεκινήσουμε από τα δεύτερα με το κτήμα “Κυρ- Γιάννη” να παίρνει τα πρωτεία. Ένα πολύ όμορφο οινοποιείο στο οποίο μπαίνοντας συναντάς ένα ρετρό μπλε τρακτέρ το οποίο ευθύνεται για την ονομασία της entry ετικέτας του Κτήματος.
Προχωρώντας μετά από λίγα μέτρα η καταπληκτική θέα στα αμπέλια και στο γνωστό πύργο του Κτήματος σε αφήνει άφωνο. Τέλος μπαίνεις στον καταπληκτικό χώρο που εκτός από τα πολλά πακέτα γευσιγνωσίας που μπορείς να διαλέξεις λειτουργεί και εστιατόριο. Το έτερο μεγάλο οινοποιείο της περιοχής είναι το οινοποιείο Μπουτάρη στο οποίο συν άλλων θα σας εντυπωσιάσει το κελάρι με τα 3000 βαρέλια αλλά και η συλλογή παλαιών εσοδειών με την παλαιότερη να χρονολογείται από το 1968.
Συνεχίζουμε με το “Κτήμα Δαλαμάρα” ένα οινοποιείο που βρίσκεται κοντά στη πόλη της Νάουσας στο οποίο έχει πάρει τα ηνία ο Κωστής Δαλαμάρας ένα νέο παιδί που σπούδασε οινολόγος στη Γαλλία και χρησιμοποιώντας σταφύλια από βιολογικούς αμπελώνες δημιουργεί καταπληκτικά κρασιά. Στο χώρο γευσιγνωσίας που είναι διακοσμημένος με παραδοσιακό στυλ θα σας εντυπωσιάσει ο παλιός αποστακτήρας που ακόμη λειτουργεί και το μικρό μουσείο με εργαλεία της δουλειάς.
Λίγο μακρύτερα υπάρχει το “Κτήμα Φουντή’ στη περιοχή της Στράτζας το οποίο δημιουργεί εξαιρετικά κόκκινα κρασιά από Ξινόμαυρο αλλά και ένα λευκό (Blanc de Noir).
Όχι πολύ μακριά από την πόλη στη περιοχή Μαντέμι βρίσκεται το “Κτήμα Διαμαντάκος” που ευθύνεται για την ομώνυμη ετικέτα (Νάουσα Διαμαντάκου) μια πολύ μοντέρνα ματιά στην οινοποίηση του Ξινόμαυρου αλλά και για το κρασί από τη ποκιλία Πρεκνάδι (η λευκή ποικιλία της Νάουσας) στην οποία πειραματίζεται συνεχώς και την εξελίσσει.
Αρκετά κοντά, στη περιοχή “Γάστρα” βρίσκεται το “Κτήμα Καρυδά” εκεί την παράσταση θα κλέψει ο ίδιος ο οινοποιός ένας άνθρωπος του αμπελιού με καθαρή σκέψη και λόγο, ο οποίος είναι υπεύθυνος για μία από τις καλύτερες (λίγο πιο ρουστίκ) Νάουσες που έχετε δοκιμάσει. Κατεβαίνοντας προς τη Βέροια στη υπο-περιοχή Τρίλοφος βρίσκονται οι Αμπελώνες Θυμιόπουλου (Thimiopoulos Vineyards) ένα από τα ποιο σημαντικά οινοποιεία της περιοχής. Εκεί ο Απόστολος θα σας εξηγήσει την φιλοσοφία του για την αμπελουργία (αειοφόρος αμπελοκαλλιέργεια) και την οινοποίηση δίνοντας έμφαση στις single vineyards ετικέτες (κρασί από ένα αμπελοτόπι) που πραγματικά είναι καταπληκτικά κρασιά.
Υπάρχουν ακόμη πολλά οινοποιεία μέσα στη ζώνη της Νάουσας όπως η Οινοποιεία Ακρατία, Κτήμα Κόκκινου, Κτήμα Κελεσίδη, Κτήμα Χρυσοχόου, Οινοποιεία Μελιτζανή και τέλος το Οινοποιείο του συνεταιρισμού Βαενί που δεν έχω επισκεφτεί αλλά έχοντας δοκιμάσει κρασιά τους είμαι σίγουρος ότι αξίζει το κόπο να το κάνετε.
Ξεδιπλώνοντας τις σκέψεις μου για το Ξινόμαυρο και τη Νάουσα το χαρτί γέμισε με λέξεις και δεν έμεινε χώρος για τις άλλες περιοχές. Δεν πειράζει στα επόμενα άρθρα και επειδή ξέρω ότι πολλοί είστε οπαδοί της ποικιλίας νομίζω θα τα περιμένετε με ανυπομονησία.
Σας ευχαριστώ.
*WSET LΕVΕL3
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
