Μελανό σημείο αναφοράς και αιώνιο κοινωνιολογικό χαρακτηριστικό του ελληνικού στερεώματος αποτελεί ο διχασμός, κυρίως ο ιδεολογικός. Στον κυκεώνα της ιδεολογικής αντιπαράθεσης έχουν επέλθει εθνικές καταστροφές, έχουν απολεσθεί ιστορικές ευκαιρίες προόδου και έχουν καταστρατηγηθεί πολύτιμοι θεσμοί.
Στις υποδομές, που έχουν ταλανισθεί σε υπερθετικό βαθμό από την ανωτέρω αιτία, είναι αυτός της παιδείας και ειδικά στο τριτοβάθμιο στάδιο της ήτοι αυτό της πανεπιστημιακής. Πλέον, ο γνώμονας όσον αφορά την παιδεία θα πρέπει να είναι ένας, η παιδεία δεν χρειάζεται άλλες σπασμωδικές κινήσεις.
Βέβαια πηγή των γενικών αυτών σκέψεων αποτέλεσε το ειδικότερο ζήτημα της φύλαξης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από την νεοσυσταθείσα πανεπιστημιακή αστυνομία (ΟΠΠΙ), η ίδρυση και η δράση της οποίας νομοθετήθηκε με τον ν. 4777/2021. Με βεβαιότητα η έναρξη του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους θα βρει την φοιτητιώσα νεολαία αλλά και την ελληνική κοινή γνώμη με αυτή την νέα πραγματικότητα.
Η κατακριτέα της ΟΠΠΙ γνώμη έχει ως κύρια αιτιολογία ότι αυτή αφενός θα επιφέρει την εν γένει κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και αφετέρου ότι θα λειτουργεί με όρους επιβολής σε χώρο που η ελευθεριότητα είναι συστατικό στοιχείο του. Σεβαστές και οι δύο αντικρουόμενες απόψεις, αλλά ο τρόπο για να καταλήξουμε εάν μια δράση, όπως αυτή της ίδρυσης της πανεπιστημιακής αστυνομίας, είναι ορθή ή εσφαλμένη συντίθεται από τις εξής παραμέτρους: α) σωστή, σφαιρική και ολοκληρωμένη ενημέρωση, β) παρατήρηση της αντικειμενικής πραγματικότητα, γ) ψύχραιμη και εμπεριστατωμένη μελέτη του θεωρητικού υποβάθρου/νομοθετικού πλαισίου και δ) κριτική ικανότητα για το φιλτράρισμα των εισρεόντων πληροφοριών.
Το θεωρητικό υπόβαθρο αποδίδει ότι το πανεπιστημιακό άσυλο υφίσταται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών στην έρευνα και διδασκαλία και της ελευθερίας της διακίνησης ιδεών και μόνο. Ορίζει ότι δεν επιτρέπεται η επιβολή ορισμένων μόνον επιστημονικών απόψεων και ιδεών και η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει. Η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι η πεποίθηση ότι η ελευθερία της έρευνας από τα μέλη ενός πανεπιστημίου είναι απαραίτητη για την εκτέλεση της αποστολής της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και για την εφαρμογή των αρχών της, όπως και η πεποίθηση ότι οι μελετητές θα πρέπει να έχουν την ελευθερία να διδάσκουν ή να επικοινωνούν ιδέες ή γεγονότα (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκαλούν δυσχέρειες σε εξωτερικές πολιτικές ομάδες ή αρχές) χωρίς αυτό να προκαλεί την καταστολή, την απώλεια εργασίας ή τη φυλάκιση των ιδίων. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς από τα ανωτέρω εκτεθέντα, το πανεπιστημιακό άσυλο επουδενί αφορά άσυλο παρανομίας.
Η σκληρή αντικειμενική πραγματικότητα της λανθασμένης προσέγγισης του θεωρητικού υποβάθρου του πανεπιστημιακού ασύλου αποτυπώνεται στα εξής, ενδεικτικώς αναφερόμενα και χρονικώς εγγύτερα, περιστατικά: α) Σε κατάθεση μάρτυρα που εργαζόταν ως φύλακας στις φοιτητικές εστίες του ΕΚΠΑ στου Ζωγράφου αναφέρονται περιστατικά κλοπών και διαρρήξεων στα δωμάτια των φοιτητών προσθέτοντας πως είναι αδύνατο για τους εργαζόμενους στη φύλαξη να διατηρήσουν την τάξη. Παράλληλα αναφέρθηκε σε κατάληψη δωματίων αλλά και σε διακίνηση ναρκωτικών εντός των εστιών, β) Σε κατάθεση μάρτυρα που εργαζόταν ως φύλακας στις φοιτητικές εστίες του ΕΚΠΑ στου Ζωγράφου αναφέρονται πυροβολισμοί εντός των φοιτητικών εστιών, γ) Σε καταθέσεις του ενώπιον της ΕΛ.ΑΣ., φοιτητές που διαμένουν στις εστίες αναφέρουν ότι οι εστίες έχουν μετατραπεί σε γκέτο, με την διακίνηση ναρκωτικών και τις διαρρήξεις σε δωμάτια φοιτητών να είναι καθημερινή νόρμα, δ) μόνο το έτος 2022, οργανωμένες συμμορίες, έχοντας ως ορμητήριο τις φοιτητικές εστίες στου Ζωγράφου, προέβησαν σε 25 ένοπλες ληστείες με στόχους μίνι μάρκετ, σούπερ μάρκετ, καταστήματα λιανικής, περίπτερα, εταιρείες κοινοχρήστων αποσπώντας περί τα 10.000 ευρώ. Οι συμμορίες αφού διέπρατταν τα ποινικά αδικήματα επέστρεφαν στην «ασφάλεια» που τους παρείχε ο χώρος των εστιών εντός της πανεπιστημιούπολης.
Οπότε η πραγματική παρακώλυση των ακαδημαϊκών ελευθερίων διαπράττεται από την σχηματισθείσα έκνομη κατάσταση, εγκληματική δραστηριότητα και κλίμα φόβου που έχουν επιβάλλει εγκληματίες και υπόδικοι εντός των πανεπιστημιακών τειχών καλυπτόμενοι από την λανθασμένη μεταχείριση του ασύλου από την ελληνική πολιτεία και κοινωνία, το οποίο έως σήμερα του παρείχε «ασφάλεια».
Περαιτέρω, μελετώντας το νομοθετικό πλαίσιο για την πανεπιστημιακή αστυνομία διέκρινα αρκετά στοιχεία κινούμενα προς την θετική κατεύθυνση. Πρώτον ο πρύτανης του εκάστοτε πανεπιστημιακού ιδρύματος καθίσταται αρμόδιος για τα θέματα ασφαλείας και προστασίας του Α.Ε.Ι ή Τ.Ε.Ι. Ο πρύτανης προεδρεύει και της Επιτροπής Ασφάλειας και Προστασίας των Α.Ε.Ι. Σκοπός της Ε.Α.Π. είναι η υποβολή εισηγήσεων στα αρμόδια όργανα για τη χάραξη και την υλοποίηση της πολιτικής ασφάλειας και προστασίας, η πρόταση, θέσπιση και εφαρμογή των μέτρων ασφάλειας και προστασίας που ισχύουν στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του Α.Ε.Ι., η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση διδακτικού, διοικητικού και λοιπού προσωπικού και φοιτητών σε θέματα ασφάλειας, προστασίας και διαχείρισης κρίσεων σε περιπτώσεις φυσικών, τεχνολογικών, ανθρωπογενών καταστροφών, καθώς και η προστασία των υποδομών και του εξοπλισμού του Α.Ε.Ι. από κάθε είδους κινδύνους. Επίσης, η Ε.Α.Π. έχει υπό την επιτήρηση της την Μονάδα Ασφάλειας και Προστασίας του Α.Ε.Ι. αποτελούμενη από την πανεπιστημιακή αστυνομία. Συμπερασματικά, η δράση των ΟΠΠΙ περιορίζεται και «καλουπώνεται» από τα Σχέδια Ασφαλείας που θα καταρτίσουν οι εκάστοτε Σύγκλητοι των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων κατά τις συνεδριάσεις της Ε.Α.Π. και δεν δρουν κατά το δοκούν. Είναι υπό την συνεχή επίβλεψη των Συγκλήτων των Πανεπιστημίων. Δεύτερον, δεν προβλέπεται η συμμετοχή των ΟΠΠΙ σε κανένα διοικητικό όργανο των Α.Ε.Ι. / Τ.Ε.Ι. Μόνο ο επικεφαλής της Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος (Ο.Π.Π.Ι.) του Α.Ε.Ι., ο οποίος υποδεικνύεται από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, μπορεί να καλείται στις συνεδριάσεις της Ε.Α.Π. και να συμμετέχει γνωμοδοτικά και ενημερωτικά, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Οπότε δεν δύνανται να παρέμβουν στον τρόπο διοίκησης των ιδρυμάτων. Τρίτον, το άρθρο 18 παρ. 4 ν. 4777/2021 προσδιορίζει σαφέστατα την αποστολή, τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα των ΟΠΠΙ και τις περιορίζει στην προστασία και ασφάλεια τόσο των προσώπων που βρίσκονται στους χώρους των Α.Ε.Ι., όσο και των υποδομών αυτών αλλά και στην πρόληψη σχετικών αξιόποινων πράξεων. Άρα δεν διακινδυνεύεται η ομαλή και αδιάλειπτη άσκησης των εκπαιδευτικών, ερευνητικών, διοικητικών και λοιπών δραστηριοτήτων του Α.Ε.Ι. Τέταρτον, είναι ενθαρρυντικό ότι η ειδική εκπαίδευση των ΟΠΠΙ περιλαμβάνει μάθηση ποινικής δικονομίας, συνταγματικού δικαίου, εκπαίδευση στην κοινωνική και ηθική αγωγή. Είναι θετικό ότι σε ανακοίνωση της η ΕΛ.ΑΣ αποδεικνύει ότι θέλει να δώσει έμφαση στην ηθική αγωγή των ΟΠΠΙ, αναφέροντας ότι στόχος του προγράμματος εκπαίδευσης είναι να αναπτύξουν οι ΟΠΠΙ τις απαιτούμενες ψυχικές και πνευματικές ικανότητες. Τέλος, να σημειωθεί ότι η πανεπιστημιακή αστυνομία θα υφίσταται ως ακρότατο μέτρο και μόνο στους πανεπιστημιακούς χώρους που διαπιστώνονται οξύτατα προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν άλλως πως. Δεν υπάρχει καμία γενικευμένη αντίληψη που να μιλάει συνολικά για τα πανεπιστήμια.
Η πανεπιστημιακή αστυνομία ήταν ένα από τα πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να επιστραφεί στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση η αίγλη που της αρμόζει και να συμπεριληφθούν αυτά ανάμεσα στα κορυφαία παγκοσμίως. Γιατί έτσι θα επιτευχθεί το αίσθημα ασφάλειας σε φοιτητές, καθηγητές και γονείς αλλά και ελευθερωθεί η εκπαίδευση από τα δεσμά της εγκληματικότητας και της ανομίας.
Μην μας διαφεύγει και το βασικότερο όλων. Κάθε θεσμός, αρχή, οργανισμός του Κράτους όσος τέλειος και εάν προβλεφθεί πάντα μπορεί να διαβρωθεί από τον αστάθμητο παράγοντα της ανθρώπινης παρέμβασης. Ακόμα και ο Πλάτωνας προσπαθώντας να διαμορφώσει την τέλεια πολιτειακή οργάνωση στο έργο του Πολιτεία, δεν κατάφερε να υπολογίσει τον παράγοντα άνθρωπο. Οπότε είναι βασικό οι άνθρωποι που θα έχουν υπό την ευθύνη τους την διοίκηση και ενορχήστρωση της πανεπιστημιακής αστυνομίας να είναι αδαμάντινοι και καταρτισμένοι. Ευτυχώς το πνεύμα το ν.4777/2021 δείχνει να το αφουγκράζεται αυτό.
Η νεότητα του θεσμού θα επισύρει κακώς κείμενα που πρέπει να ιδωθούν με ψυχραιμία και ειλικρινές διορθωτικές παρεμβάσεις, πιστώνοντας στον θεσμό χρόνο να λειτουργήσει. Μην αφορίζουμε τα πάντα πριν προσπαθήσουμε να τα κάνουμε να λειτουργήσουν σωστά. Μια ζωή γκρεμίζουμε και τις μακέτες.
*Αναπληρωτής Γραμματέας Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ Αργολίδας.
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
