Για μια γραφή που καρτεράς χωρίς να το πιστεύεις…
Έλα παιδάκι μου στο σπίτι να μου διαβάσεις ένα γράμμα. Ήμουν στη Δευτέρα του Δημοτικού και μόλις είχα μάθει να διαβάζω. Βρήκα, πηγαίνοντας, κάθισμα αδειανό στη θέση του, τραπέζι καθαρό και δίπλα τη γιαγιά καθισμένη να περιμένει. Με κοίταξε στα μάτια. Ήταν “όλο αυτιά’’ κατάλαβα. Άνοιξα το γράμμα και ξεκίνησα το διάβασμα. Ο γιός της από την Αμερική της έγραφε… Όσο το διάβασμα προχωρούσε η γιαγιά απαντούσε ‘’Ναι παιδάκι μου…’’, ‘’όχι παιδί μου!’’ Και τα δάκρυα στα μάτια της και τα Αχ!!
Συναρπαστική εμπειρία. Χάραξε μέσα μου βαθιά αυτή η πρώτη επαφή μου με την επιστολή. Από τότε, στο άκουσμα της καραμούζας του ταχυδρόμου που έφερνε τα γράμματα, ζωντάνευε μέσα μου η εικόνα της δακρυσμένης γιαγιάς. Ιερό πράγμα θεώρησα πως είναι το γράμμα. Μυσταγωγία η διαδικασία να το ανοίξεις, να το διαβάσεις και να το ξαναδιαβάσεις, σε όποιο άλλο χρόνο το επιθυμήσεις. Μάλιστα. Αυτό είναι Επικοινωνία. Στο καθαρό τραπέζι – γραφείο, απαλλαγμένος από άλλες παρουσίες και θορύβους, κάθεσαι προετοιμασμένος σωματικά και ψυχολογικά, να γράψεις ή και να διαβάσεις μία επιστολή δηλαδή να επικοινωνήσεις. Να ανταλλάξεις κουβέντες, απόψεις, συναισθήματα, δίνοντας και παίρνοντας συγχρόνως. Ομορφιά να προσφέρεις λίγο από το χρόνο σου και παράλληλα σ΄αυτό τον χρόνο και εσύ να αισθάνεσαι όμορφα. Αυτός ο χρόνος είναι ο γεμάτος χρόνος. Με το δικό σου προσωπικό μυστικό τρόπο μεταφέρεσαι πλησίον στον άλλον και του μιλάς και τον ακούς. Αυτό είναι το “γράμμα’’. Αυτή είναι η επιστολή. Θα μου πείτε. Μα αυτή η διαδικασία επικοινωνίας τρώει χρόνο. Η απάντησή μου είναι βεβαίως θέλεις χρόνο να αφιερώσεις, όμως σ΄ αυτό το χρόνο ζεις. Αισθάνεσαι την επικοινωνία ζωντανή. Τι άλλο θέλεις το χρόνο;
Όλα αυτά βέβαια όταν αισθάνεσαι την ανάγκη της επικοινωνίας με ένα φιλικό – αγαπητό πρόσωπο σε μια σχέση διαπροσωπική.
Υπάρχουν πολλών ειδών επιστολές. Εμπορική, ερωτική, συγχαρητήρια, ανοιχτή επιστολή ή σφραγισμένη. Σε όλα τα είδη να σημειώσουμε το “απόρρητο της επιστολής”. Στην επιστολή δεν χωράει η βιασύνη. Πρέπει να διαβάζεται εύκολα. Το ύφος της πρέπει να το διακρίνει η φυσικότητα, η ακρίβεια και η σαφήνεια. Γράφουμε απλά, δηλαδή ότι θέλουμε με όσο το δυνατόν λιγότερες λέξεις, όπως όταν μιλάμε, φυσικά, δηλαδή να αποφεύγουμε τα περισπούδαστα, επιστημονικά, όπως πρέπει λαμβάνοντας υπ’ όψιν μας ποιοι είμαστε (γνωρίζω τη δυσκολία), σε ποιόν απευθυνόμαστε και σε ποια σχέση βρισκόμαστε μαζί του.
Η καταγωγή της επιστολής βρίσκεται βαθιά μέσα στο χρόνο, σε ξύλινες επιφάνειες ,σε πλάκες μόλυβδου, σε δέρματα ζώων και αργότερα στον Πάπυρο. Η επιστολή που μετέφερε το ταχυδρομικό περιστέρι ή ακόμη και το σφραγισμένο μπουκάλι του ναυαγού.
Ενωρίς αντελήφθησαν την ανάγκη της μυστικότητας του περιεχομένου. Μυστική αλληλογραφία στην πολιτική, στους πολέμους και τις ερωτικές ραδιουργίες. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα στην Μίλητο ο βασιλιάς ξύρισε το κεφάλι του έμπιστου, έγραψε με πυρωμένο σίδερο το μήνυμα και αφού ξαναβγήκαν οι τρίχες, τον έστειλε με μόνη την παραγγελία, ο Αναξαγόρας να του ξυρίσει το κεφάλι. Η “σκυτάλη” των Λακεδαιμονίων, που αναφέρει ο Πλούταρχος είναι επίσης παράδειγμα της μυστικότητας της επιστολή.
Κατά το Μεσαίωνα από τους λόγιους δημιουργείται ειδική τέχνη, του ‘’επιστέλλειν’’. Διαμορφώθηκε έτσι και επικράτησε το ‘’ρωμαϊκό ύφος’’ με βάση το οποίο σε κάθε επιστολή να διακρίνεται: ο χαιρετισμός, η ανίχνευση της καλής διάθεσης του γράφοντος, η αφήγηση, η ζήτηση πληροφορίας και το συμπέρασμα. Όλα αυτά βέβαια από τους αυτοκράτορες, τους πάπες, τους ‘’ευγενείς’’ και τους σοβαρούς διανοούμενους.
Αργότερα με την ανάπτυξη των συγκοινωνιακών μέσων και η δημιουργία φιλικού πνεύματος στην κοινωνία σε ευχάριστες συζητήσεις, έφερε την ανάγκη για πιο τακτική επαφή μεταξύ γνωστών ή συγγενών, αναπτύσσεται ακόμα η επιστολογραφία. Όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι, επιστήμονες και λογοτέχνες στην Ευρώπη επικοινωνούν με επιστολές, αλλά και επιστολές με φιλικό περιεχόμενο. Περίφημες είναι οι επιστολές του Βολταίρου και της κυρίας Σεβινιέ. Ο αυτοκράτορας Ερρίκος ο Δ΄με τις “πνευματώδεις επιστολές’’ προς την Κασσάνδρα και Γαβριέλλα, ο Πασκάλ με την δεσποινίδα Ροανέζ. Ο Μπαλζάκ για την δραστηριότητά του αυτή ονομάστηκε ‘’μέγας επιστολογράφος της Γαλλίας’’. Ο Μοντεσκιέ, ο Ντ΄Αλαμπέρ, ο Ρουσσώ, ο Γκαίτε και ο Σίλλερ. Επιστολές αντάλλαξαν και ο Αινστάιν με τον ‘’δικό μας’’ Καραθεοδωρή Κωνσταντίνο επί θεμάτων των Μαθηματικών μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος. Περίφημες είναι επίσης και οι είκοσι μία επιστολές των Αποστόλων, δέκα τέσσερις εκ των οποίων του Αποστόλου Παύλου που διαβάζονται κατά τη λειτουργεία της Κυριακής στην Εκκλησία.
Για το τρόπο γραφής μιας επιστολής, δημιουργήθηκε και το “Τυπικό”. Προς ανώτερο, ‘’Σας παρακαλώ όπως ευαρεστηθείτε να δεχθείτε’’, προς ίσο, “Ευαρεστηθείτε να δεχθείτε”, προς κατώτερο “Δεχθείτε”, είναι μερικές χαρακτηριστικές εκφράσεις. Εκτός από τις “τυπικούρες” κάθε επιστολή επιβάλλει και απάντηση. Επιστολή που απευθύνεται σε γυναίκα πρέπει να γράφεται με τόνο σεβασμού. Στο τέλος της πρέπει να υπογράφεται ‘’ευαναγνώστως’’.
Σήμερα, εποχή της τεχνολογίας όλα τα παραπάνω σταμάτησαν να υπάρχουν εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων. Υπάρχει η επιστολή – πρόσκληση σε γάμο και η συστατική επιστολή για εξεύρεση εργασίας. Κυριαρχεί η επικοινωνία με τον ηλεκτρονικό τρόπο. Εργαλείο δουλειάς μας λένε, πως είναι. Συμφωνώ για εργασία επαγγελματική ή ερασιτεχνική. Ως εργαλείο δουλειάς και μέχρις εκεί. Περαιτέρω χρήση στις προσωπικές σχέσεις είναι κατάντια. Διότι η “ενόχληση “σε ώρες ξεκούρασης, οδήγησης, προσωπικής απομόνωσης ,τι άλλο μπορεί να είναι. Μην μιλήσουμε για το περιεχόμενο, απλά δεν υπάρχει. Δεν μπορείς να ανταποκριθείς με τέτοια ταχύτητα. Χάνεται το προσωπικό της γραφής. Υπάρχει μια μοντέρνα τραγικότητα: Είναι ένα είδος τιμονιού που γυρίζει και κανένα χέρι δεν το διευθύνει!
Τελειώνω με μία πρόταση. Αφιερώστε λίγο χρόνο και γράψτε ένα σημείωμα για θέμα που σας απασχολεί. Δώστε το με τα χέρια σας ή βάλτε του ένα γραμματόσημο και στείλτε το. Θα αισθανθείτε όμορφα και μπορεί να την υιοθετήσετε την διαδικασία. Και τότε θα έχει αποκτήσει νόημα και η παρούσα επιστολή.
Σας χαιρετώ. Εις το επανιδείν.
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στη σελίδα μας στο Facebook
Στην ομάδα και στις ειδήσεις της Google News