Δεν ξέρω πώς ορίζεται τελικά ο ρατσισμός. Κατά τα λεξικά πρόκειται για τη διάκριση, τη μεροληπτική και άδικη αντιμετώπιση, που υφίσταντο κάποιες φυλές, κοινωνικές ομάδες ή μεμονωμένα άτομα από άλλους.
Ιταλικής προέλευσης λέξη (razza) που βρίσκει έδαφος, δυστυχώς, όλο και περισσότερο.
Με ποια προσόντα άραγε και ποιες αξιώσεις, κάποιοι θεωρούν εαυτούς ανώτερους τόσο σε βιολογικό, όσο και σε κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο;
Έπειτα, χρόνια τώρα, η παραδοχή αυτής της ανισότητας βασίζεται σε ακραίες και αντιεπιστημονικές θεωρίες, που προσπαθούν να τη στηρίξουν σε βιολογικά και κληρονομικά χαρακτηριστικά. Αυτά τα χιτλερικά “πιστεύω” έχουν ανατραπεί σε μεγάλο βαθμό στην εποχή μας, αλλά έχουν δημιουργηθεί άλλα, με εξίσου απειλητικές διαστάσεις.
Η ελλιπής παιδεία, τα στερεότυπα και η θρησκευτική μισαλλοδοξία καλά κρατούν. Η πνευματική ένδεια δεν είναι κάτι που με ξαφνιάζει, μιας και τη βλέπω συχνά πυκνά γύρω μου. Βλέπω καθημερινά τον αγώνα των πολιτικών να ελέγξουν τις μάζες και να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και τα καταφέρνουν εξαίσια. Άλλωστε είχαμε ανέκαθεν και αυτή τη βολική τάση να μεταβιβάζουμε τις ευθύνες στους άλλους. Είμαστε καλέ απόγονοι αρχαίων Ελλήνων και ξέρουμε καλά τί εστί αποδιοπομπαίος τράγος.
Φτάσαμε σε σημεία να κρίνουμε ανθρώπους ανάλογα του “πορτοφολιού” τους, της εργασίας τους και της θέσης τους. Υπάρχουν συνάνθρωποί μας, που ντρέπονται να πουν πως είναι άνεργοι, μιας και πλέον ζούμε στην εποχή του “έχειν” και όχι του “είναι”.
Πόσο καταρρακώνεται η ανθρώπινη προσωπικότητα όταν κανείς φτάνει να δικάζεται για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις ή να κρύβεται όταν υποφέρει από μια ψυχική νόσο για να μη φέρει το στίγμα του “τρελού”;
Πόση ντροπή να ένιωσαν άραγε ομόφυλα ζευγάρια όταν έγιναν θύματα χλευασμού, βίας, εμπαιγμού ή όταν διώχθηκαν από μαγαζιά, επειδή τόλμησαν να δώσουν ένα φιλί;
Aς περάσω τώρα σε εσένα ξενοφοβικέ τύπε. “Πας μη Έλλην βάρβαρος” μας λες και από την άλλη έχεις φάει περιουσίες μέσα σε μαγαζιά που δουλεύουν αλλοδαπές κουκλάρες.
Πόσο αξιοθρήνητος μπορεί να γίνεσαι όταν δε, αυτές τις αντιλήψεις τις κληροδοτείς στα παιδιά σου και τους στερείς τη δυνατότητα να γνωρίσουν ξεχωριστούς ανθρώπους άλλης καταγωγής ή τάξης, να γεμίσουν εμπειρίες και να επεκτείνουν το οπτικό τους πεδίο λίγο πιο πέρα από τη μυτούλα τους.
Ξέρω… Επικρατεί γενικότερη ιδεολογική, πολιτική και ψυχολογική κρίση. Γι΄ αυτήν την τελευταία όμως, θα ήταν χρήσιμο να δουλέψει καθείς ατομικά. Τα συναισθήματα κατωτερότητας που κουβαλάμε γεννούν ζήλια και φθόνο. Μειώνοντας τους άλλους, απλά επιβεβαιώνουμε τη συμπλεγματική μας προσωπικότητα.
Ο ρατσισμός έχει πολλές μορφές και όσο ριζώνει μέσα μας, τόσο πιο δύσκολα αποτινάσσεται. Φτάνει σε σημεία να περιθωριοποιεί γυναίκες, παιδιά, ναρκομανείς, ακόμα και άτομα με ειδικές ικανότητες. Κι όλα αυτά γιατί; Ποιος νιώθει καλύτερα φερόμενος τινά τρόπο; Ποιος το αντέχει;
Δυστυχώς πολλοί. Δυστυχώς η αιτία και η αντιμετώπιση βρίσκεται στον ίδιο χώρο. Τον χώρο του σπιτιού. Η οικογένεια πάντα διαδραματίζει τον σπουδαιότερο ρόλο.
Εν συνεχεία, η γενικότερη αλλαγή της νοοτροπίας μας επιβάλλεται πια.
Μόνο σε περιβάλλοντα που επικρατεί κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, το συλλογικό συμφέρον προασπίζεται και το ατομικό. Σαφώς αυτά τα περιβάλλοντα έχουν και την αντίστοιχη κρατική μέριμνα, που επεμβαίνει για να σώσει και να προφυλάξει άτομα που δέχονται οιαδήποτε ρατσιστική συμπεριφορά.
Ζούμε σε μια χώρα που οι πνευματικοί της άνθρωποι και οι επιστήμονες είναι απομακρυσμένοι. Μας κοιτούν αφ΄ υψηλού και μιλούν καθ΄έδρας. Αυτοί ειδικά είναι οι πρώτοι που θα έπρεπε να “κατέβουν στους δρόμους”, να λειτουργήσουν ως παράδειγμα, στηλιτεύοντας τέτοιου είδους κρούσματα, με εφόδιό τους τη γνώση.
Κλείνοντας, να τονίσω, πως είναι επιτατική ανάγκη να εκσυγχρονιστούν επιτέλους οι νομοθεσίες, που εμμένουν σε οπισθοδρομικές εώς και απάνθρωπες αντιλήψεις. Και εμείς ας σκεφτούμε πως πρέπει να αποτινάξουμε τη βλακώδη στάση μας να εναντιωνόμαστε σε κάτι που κατά τύχη δεν είμαστε!
Η ζωγραφιά που συνοδεύει το άρθρο μου, ανήκει στον Αύγουστο Σιωρά, έναν μαθητή Β Γυμνασίου, που ξέρει να αγαπά κάθε είδους διαφορετικότητα.
*Φιλόλογος – ειδική εκπαιδευτικός – μουσικός.
