Οι ανθρωπιστικές ιδέες της Ευρώπης στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Μιλώντας για την Ευρώπη, και τις πολιτικές της αλλά και τις κοινές αξίες και αρχές μεταξύ των κρατών-μελών, ο Μιχαήλ Γκορμπατζώφ χαρακτήρισε την Ευρωπαική Ενωση με την γνωστή πλέον φράση «Η Ευρώπη, το κοινό μας σπίτι». Με βάση αυτήν την αντίληψη, αναπτύσσεται εδώ και τρία χρόνια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Jean Monnet Module με τίτλο : «Το ευρωπαικό πνεύμα μέσα από την κουλτούρα και την φιλοσοφία. Για μία ανοιχτή Ευρώπη» (EURopen), με επιστημονικά υπεύθυνη την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Βασιλική Λαλαγιάννη. Στο έργο αυτό μετέχουν και καθηγητές του Pανεπιστημιου Πελοποννησου αλλά και του Πανεπιστημίου Αθηνών, της Σορβόνης και της INALCO-Paris, συμβάλλοντας έτσι στην διεθνοποίηση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Σε μια σειρά διαδικτυακών διαλέξεων συμμετείχαν: ο καθηγητής J.F.Kervegan (Paris 1-Panthéon-Sorbonne), ο καθηγητής Stéphane Sawas (INALCO-Paris), η καθηγήτρια Αλκηστις Κοντογιάννη (Παν/μιο Πελοποννήσου), η επ. καθηγήτρια Μαρία Σπυριδοπούλου (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), ο αναπλ. καθηγητής Αντώνης Κλάψης (Παν/μιο Πελοποννήσου), ο επίκ. Καθ. Δημηρης Ροζάκης (Παν/μιο Πελοποννήσου), η καθηγήτρια Λουκία Ευθυμίου(Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστημιο Αθηνών) και o καθηγητής Σταύρος Περεντίδης (Πάντειο Παν/μιο) για να αναφέρουμε ορισμένους από τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες.
Οι ανθρωπιστικές και πολιτισμικές σπουδές στις οποίες βασίστηκε η ίδια η δημιουργία της ιδέας της Ενωμένης Ευρώπης τη δεκαετία του 1950, δεν εκπροσωπούνται επαρκώς στα πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένων και των Τμημάτων που ανήκουν στις ανθρωπιστικές και στις κοινωνικές επιστήμες. Το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων (ΠΕΔΙΣ) περιλαμβάνει στο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματα για την πολιτική και την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τα οποία όμως απουσιάζει η πολιτιστική διάσταση. Σήμερα, μπροστά στον ευρωσκεπτικισμό που αυξάνεται στην Ευρώπη, γίνεται, μέσα από αυτό το πρόγραμμα, μία προσπάθεια, για την ευαισθητοποίηση των φοιτητών και των φοιτητριών αλλά και των νέων ερευνητών στις διαχρονικές αξίες του πολιτισμού, της φιλοσοφίας και των τεχνών που αναπτύχθηκαν στο “Κοινό Σπίτι της Ευρώπης».
Στόχος του ευρωπαϊκού αυτού έργου είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα που αφορούν την ετερότητα στην οικοδόμηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και της πολιτικής ενότητας, την υποδοχή και την ένταξη των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, την εκπαίδευση που είναι ανοιχτή στη διαφορετικότητα και την ειρήνη στην Ευρώπη και τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, οι στόχοι αυτού του προγράμματος και ο αναμενόμενος αντίκτυπος στον φοιτητικό κόσμο αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία είναι η ενθάρρυνση της εισαγωγής μιας διάστασης της ΕΕ με βάση τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες στα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων. Επιδιώκει επίσης την ευαισθητοποίηση του κοινού στις αρχές μιας Ευρώπης ανοικτής σε άλλους πολιτισμούς, σε μια πολυμορφία γλωσσών, πεποιθήσεων και ιδεολογιών. Αποβλέπει ακόμη στην εξοικείωση των μελών της κοινωνίας των πολιτών με τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες, ώστε να τους παρέχεται ένα πολιτιστικό υπόβαθρο με επίκεντρο τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές.
Το έργο EURopen περιλαμβάνει μια σειρά πρωτοβουλιών και εκδηλώσεων προκειμένου να συνδέσει τη θεωρία με την πράξη, να συμβάλει στη γνώση, να εξασφαλίσει τη μεταφορά της γνώσης σε φοιτητές/τριες και σε ακτιβιστές και ακτιβίστριες και να ωφελήσει την Κοινωνία των Πολιτών στην περιοχή της Κορίνθου, όπου βρίσκεται το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης αλλά και ολόκληρης της Πελοποννήσου. Το έργο χωρίζεται σε διάφορες δραστηριότητες: Περιλαμβάνει δύο διδακτικές δραστηριότητες (ένα πανεπιστημιακό μάθημα και ένα θερινό σχολείο ανοιχτό στο κοινό), δημόσιες διαλέξεις, επιστημονικά άρθρα, Οδηγό Καλών Πρακτικών και βιβλιογραφικό οδηγό. Με αυτόν τον τρόπο, το έργο συνδυάζει δραστηριότητες διδασκαλίας, κατάρτισης και δημόσιας γνώσης αλλά και ευαισθητοποίησης του κοινού.
Το μάθημα EURopen διδιάχτηκε για τρία χρόνια στο Παν/μιο Πελοποννήσου. Χωρίζεται σε ενότητες αφιερωμένες στη φιλοσοφική συμβολή στην οικοδόμηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα στους αιώνες της ευρωπαϊκής ιστορίας, σε συνεδρίες αφιερωμένες στο ρόλο της λογοτεχνίας και του πολιτισμού γενικότερα (κινηματογράφος, θέατρο) στην αμφισβήτηση του “ευρωκεντρισμού” και στη συμβολή τους στην οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας ανοιχτής στον παγκόσμιο πολιτισμό, και σε συνεδρίες που εστιάζουν σε ζητήματα ιστορίας και μνήμης.
Το καλοκαίρι του 2021 πραγματοποιήθηκε με μεγάλη πανελλαδική συμμετοχή διαδυκτιακά (λόγω πανδημίας) το θερινό σχολείο «Το κοινό μας σπίτι, η Ευρώπη. Ευρωπαική Ενωση: διεπιστημονικές οπτικές» στο οποίο δίδαξαν καθηγητές και καθηγήτριες από την Ελλάδα και την Γαλλία. Το πρόγραμμα του Θερινού Σχολείου περιλάμβανε τις ενότητες:
1) Η φιλοσοφία ως θεώρηση του Άλλου,
2) Η τραγωδία στην Ευρώπη: από τον Ευριπίδη στον Πιραντέλλο
3) Εθνικές ταυτότητες: φανταστικές ή ριζωμένες;
4) Πολυπολιτισμική Ευρώπη
5) Ευρωπαϊκός κινηματογράφος: υπέρβαση των διαιρέσεων, επούλωση των τραυμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε θεατρικό εργαστήρι που πραγματοποίησε η καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών στο Ναύπλιο, κα Αλκηστις Κοντογιάννη. Το διαδραστικό αυτό Εργαστήρι που περιλάμβανε και το Θεατρικό Αναλόγιο, είχε τον τιτλο «Από τον Σοφοκλή στον Μπρεχτ: ενάντια στον πόλεμο και τη βία» και εστίασε στη δύναμη του θεάτρου να αντιταχθεί στην βαρβαρότητα του πολέμου και της απολυταρχικής εξουσίας.
Το έργο «Το ευρωπαϊκό πνεύμα μέσω του πολιτισμού και της φιλοσοφίας: προς μια ανοικτή Ευρώπη»/EURοpen περιλαμβάνει ακόμη ανοιχτές δημόσιες διαλέξεις. Πραγματοποιήθηκαν ήδη ανοιχτές διαλέξεις ακαδημαϊκών και ανθρώπων της διανόησης και των τεχνών οι οποίες βρίσκονται on line και μπορεί να τις παρακολουθησει το κοινό: ο Χρήστος Μασέλλος για θέματα φιλοσοφίας (https://youtu.be/DiVXwX3cmJE ), ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου για ιστορικά ζητήματα ( https://youtu.be/7Mz5EdQtuKE ), η Λουκία Ευθυμίου για το φεμινιστικό κίνημα ( https://youtu.be/gIgP7yblTew), η Ιφιγένεια Μποτουροπούλου για την Ευρώπη στις Τέχνες ( https://youtu.be/BU0UBokdWpI), ο Σταυρος Περεντiδης για το Βυζάντιο (https://youtu.be/FT3R3KX76Ms ), η Δεσποινα Προβατά για τον Φιλελληνισμό (
https://youtu.be/flKLA4QFSZ0 και η Μαρία Σπυριδοπούλου για την αντιπολεμική λογοτεχνία ( https://pedis.webex.com/meet/ptk).
Βασιλική Λαλαγιάννη, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου / Πρόγραμμα Jean Monnet (Project Number: 619989-EPP-1-2020-EL-EPPJMO-Module
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
