Μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη μας παρέθεσε ο Καθηγητής Τουριστικού management του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και Πρόεδρος του Τουριστικού Οργανισμού Πελοποννήσου Δρ. Κωνσταντίνος Μαρινάκος.
Η υψηλή επιστημονική κατάρτιση του εν λόγω Προέδρου της Ένωσης Ξενοδοχείων Αρκαδίας αποτυπώνει με πληρότητα και χωρίς ιδεοπολιτικές αγκυλώσεις πάντα την πραγματική εικόνα του Τουριστικού κλάδου ο οποίος αναμφισβήτητα συγκαταλέγεται στα εναπομείναντα “βαριά οπλικά συστήματα” της Οικονομίας μας.
Κώστας Πρώιμος: Κύριε Καθηγητά, σύμφωνα με τις ραγδαίες οικονομικοπολιτικές αναθεωρήσεις, ο τομέας του τουρισμού δεν κρατά απλώς σε βιώσιμη κλίμακα το ΑΕΠ, παρά δίνει ετησίως και το “φιλί της ζωής” σε χιλιάδες κυρίως μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις. Υπάρχουν σχετικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τα ανωτέρω;
Δρ.Κ.Μαρινάκος: Η μεγάλη εικόνα είναι ότι η Ελλάδα σαφώς αποτελεί ένα κορυφαίο τουριστικό brand σε παγκόσμιο επίπεδο, με διαρκώς αυξανόμενη τάση από πλευράς ζήτησης, καταγράφοντας σύμφωνα με μελέτες το 2023 ένα νέο ρεκόρ αφίξεων, που ξεπέρασε και τα δεδομένα του 2019, το οποίο αποτελούσε μέχρι πρότινος ένα έτος αναφοράς για την προ πανδημίας περίοδο.
Ακόμα πιο ενθαρρυντική είναι η εικόνα στον τομέα των τουριστικών επενδύσεων στη χώρα: σύμφωνα με ειδική έρευνα που εκπόνησε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ), ο αριθμός των ξενοδοχείων της κατηγορίας των 5 αστέρων αυξήθηκε σε ποσοστό 119% την τελευταία 10ετία, από το 2013 έως το 2023, αν και ένα αξιοσημείωτο ποσοστό των επενδύσεων αυτών αφορούν σε δωμάτια βραχυχρόνιας μίσθωσης με χαμηλότερα ποιοτικά standard εξαιτίας της ανυπαρξίας ενός θεσμικού πλαισίου που να ορίζει την λειτουργία τους με σαφήνεια σε οργανωτικό και λειτουργικό επίπεδο.
Όμως από την άλλη μεριά, πρέπει να καταστεί σαφές, ότι η εικόνα που διαπιστώνεται σε μικροοικονομικό επίπεδο, τουλάχιστον για το 2023, δεν είναι εξίσου ενθαρρυντική αν λάβει κανείς υπόψη του ότι παρά την αύξηση που καταγράφεται στη μέση πληρότητα των ξενοδοχείων και μάλιστα με κάποιες τάσεις επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου κυρίως κατά τους μήνες Μάιο και Οκτώβριο, δεν διαπιστώνεται κατ’ αναλογία και αυξημένη κερδοφορία. Κάτι τέτοιο αποδίδεται, αφενός στο γεγονός ότι στα καταγεγραμμένα έσοδα δεν έχει γίνει αποπληθωρισμός, αφετέρου στην αλματώδη αύξηση του λειτουργικού κόστους των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που σε κάποιες περιπτώσεις έχει φτάσει ή και ξεπεράσει το 30% κατά δωμάτιο.
► Σε περιφέρειες ανά την επικράτεια που φημίζονται για τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς τους, συνεπώς και στην Πελοπόννησο, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της μαζικής εξαγοράς εμβληματικών ξενοδοχείων από ξένα κεφάλαια. Θα πρέπει να μας χαροποιεί αυτό το γεγονός ή να διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις;
Δρ.Κ.Μαρινάκος: Η τουριστική ανάπτυξη στην Χώρα μας δεν παρουσιάζει μια ομοιογενή εικόνα. Υπάρχουν πέντε Περιφέρειες στη Χώρα που καρπούνται σχεδόν το 90% της υπεραξίας της τουριστικής δραστηριότητας και άλλες οκτώ Περιφέρειες – το μεγαλύτερο γεωγραφικό τμήμα της Χώρας δηλαδή – με ηπειρωτικά κυρίως χαρακτηριστικά αλλά και απομονωμένους τουριστικά νησιωτικούς προορισμούς, που περιορίζονται σε ένα 10% της συνολικής τουριστικής αγοράς. Είναι λογικό μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, κυρίως για τις επιχειρήσεις εκείνες που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με χαμηλή τουριστική ζήτηση, υπό το βάρος των δανειακών υποχρεώσεων, των παρατεταμένων κρίσεων των προηγούμενων ετών, των ασύμμετρα υψηλών επιτοκίων δανεισμού και της ανελαστικότητας κόστους που χαρακτηρίζει τις επιχειρήσεις του κλάδου, κάποιες επιχειρήσεις βρέθηκαν σε δυσμενή θέση και ενώπιον διαδικασιών πλειστηριασμού ή/και εξαγοράς από θεσμικούς επενδυτές.
Ωστόσο όμως, η μεγάλη εικόνα είναι ότι στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια αποτυπώνεται ένα πολύ μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον στον ξενοδοχειακό κλάδο που είναι ίσως δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια, Σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), το σύνολο των επενδύσεων από τον ξενοδοχειακό κλάδο για κατασκευή νέων και ανακαίνιση επισκευή/συντήρηση υπαρχόντων ξενοδοχειακών δωματίων μόνο για την διετία 2021 και 2022 εκτιμάται ότι ανήλθε σε περίπου 1,894 δισ. ευρώ και 2,033 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Σαφώς ένας μεγάλος αριθμός αυτών των επενδύσεων αφορά προορισμούς με έντονη τουριστική δραστηριότητα (Κρήτη, Ρόδο, Κυκλάδες, Ιόνια νησιά κ.α. ) αλλά και προορισμούς με χαμηλότερη ένταση όπως η Πελοπόννησος. Πρόκειται για καταξιωμένους διεθνώς θεσμικούς επενδυτές και επώνυμα brands που η “τοποθέτησή” τους στην ελληνική αγορά αναμφίβολα αποτελούν “ψήφο εμπιστοσύνης” στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας και την καθιέρωσή της διεθνώς ως κορυφαίος τουριστικός προορισμός.
Ωστόσο, μια ανάλογη τάση από μόνη της δεν αρκεί. Θα πρέπει να έχει ποιοτικό προσανατολισμό, με βιώσιμα χαρακτηριστικά και αειφόρο προοπτική. Να συνοδεύεται από ένα ικανό θεσμικό πλαίσιο (ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό, χρήσεις γης) και ένα διαρκές πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων που θα στοχεύει σε έργα υποδομών και αναδομών (αποκομιδή και διαχείριση των σκουπιδιών, εύρυθμη λειτουργία κοινωνικών υπηρεσιών, δομές α’βάθμιας και β’βαθμιας υγείας, ειδικές υποδομές για ΑΜΕΑ, συγκοινωνιακά δίκτυα, αναβάθμιση περιφερειακών αεροδρομίων, μαρίνες, λιμάνια αθλητικά κέντρα, υπηρεσίες στήριξης του τουρισμού και του πρωτογενή τομέα κ.α.), με απώτερο στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών και κατ’ επέκταση των επισκεπτών.
► Με βάση τις πρόσφατες αρχαιρεσίες εκλεγήκατε σε θέση Αντιπροέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ). Ποιες είναι οι προτεραιότητες σας υπό το νέο σας θεσμικό ρόλο και υπό ποιες άλλες θεσμικές αρμοδιότητες τις υπηρετείτε;
Δρ.Κ.Μαρινάκος: Το νεοεκλεγέν Δ.Σ. της ΠΟΞ με παρακαταθήκη το σημαντικό έργο των προηγούμενων διοικήσεων και με επικεφαλής τον Γιάννη Χατζή- ένα νέο άνθρωπο με ικανότητες, εκσυγχρονιστικό πνεύμα και δυναμισμό – καλείται να αντιμετωπίσει ένα σύνολο “καυτών” προβλημάτων που χαρακτηρίζουν τον ξενοδοχειακό κλάδο και να ανταπεξέλθει στις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος: μη ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη, επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, έλλειμμά εργαζομένων, βραχυχρόνια μίσθωση, τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, μείωση ΦΠΑ στο ‘’τουριστικό πακέτο’’, ενεργειακό κόστος επιχειρήσεων ιδίως στους χειμερινούς προορισμούς, πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων 1, 2 και 3*, πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα, βιωσιμότητα και συμπερίληψη στα ξενοδοχεία, ανασχεδιασμό της τουριστικής εκπαίδευσης, είναι μερικά μόνο από τα δεκάδες προβλήματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος σήμερα ο Έλληνας ξενοδόχος. Με ενότητα, μαχητικότητα και γρήγορα αντανακλαστικά η Ομοσπονδία μας απαντά αποτελεσματικά στα σύγχρονα προβλήματα του κλάδου.
Σε τοπικό επίπεδο, ως επικεφαλής του Τουριστικού Οργανισμού Πελοποννήσου και ως Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Αρκαδίας, με την ανάπτυξη των κατάλληλων συνεργιών, την συμβολή των έμπειρων συνεργατών μου και την στήριξη του Πανεπιστημίου που υπηρετώ, παρεμβαίνουμε πολυεπίπεδα με βασικές προτεραιότητες: την διαμόρφωση και ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος της Πελοποννήσου, την εδραίωση των υπαρχουσών και την ανάπτυξη νέων αγορών – στόχων, την διαμόρφωση προτάσεων για την βελτίωση και ενίσχυση των υποδομών και αναδομών της περιοχής, την πράσινη ανάπτυξη, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την στήριξη της τουριστικής επιχειρηματικότητας και την ενίσχυση της τουριστικής εκπαίδευσης.
► Ποια είναι η εκτίμηση σας για την επικείμενη καλοκαιρινή σεζόν; Θεωρείτε πως οι ρευστές και ενδεχομένως ακραίες γεωπολιτικές συνθήκες σε συνδυασμό με την καλπάζουσα ακρίβεια ενδέχεται να φέρουν εκπλήξεις και στην χώρα μας;
Δρ.Κ.Μαρινάκος: Όπως ήδη διατυπώθηκε, η Ελλάδα παραμένει ένας κορυφαίος προορισμός στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών και τα πρώτα μηνύματα που εκλαμβάνονται από τις βασικές χώρες -πηγές τουριστών για την χώρα μας παραμένουν θετικά για το 2024. Την ίδια στιγμή όμως έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα σύνολο περίπλοκων και μεγάλων προκλήσεων στην διεθνή οικονομική και γεωπολιτική σκηνή που καθιστούν την οποιαδήποτε προσπάθεια ακριβούς πρόβλεψης αρκετά έωλη.
Σε κάθε περίπτωση, οι πρώτες εκτιμήσεις παραμένουν ευοίωνες: η Fraport Greece εκτιμά ότι το “capacity” σε αεροπορικές θέσεις των εταιριών θα κυμανθεί στα επίπεδα του 2023 ενώ ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών μιλά για αυξημένη κίνηση κατά τους πρώτους μήνες του 2024 λόγω της ενίσχυσης των συνδέσεων κατά την χειμερινή περίοδο ιδίως για τον προορισμό Αθήνα. Παράλληλα, σύμφωνα με την έρευνα “τάσεις του επιχειρείν” που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας, επισημαίνεται ότι τα έσοδα και οι αφίξεις θα καταγράψουν νέο ρεκόρ +13% και +4% αντίστοιχα για το 2024, ενώ αρωγό στην ανοδική πορεία του 2024 και ειδικά σε «εναλλακτικούς μήνες» και εναλλακτικούς προορισμούς, θα αποτελέσει και η βελτίωση της εποχικότητας, η οποία έγινε αισθητή ήδη από φέτος, σε συνδυασμό με την τάση των τουριστών για off – season διακοπές.
Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τις ανησυχίες που απορρέουν από τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η τουριστική βιομηχανία στη χώρα μας: το υψηλό λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων, το σημαντικό έλλειμμα των εργαζομένων στους κλάδους του τουρισμού, οι πληθωριστικές πιέσεις που συρρικνώνουν το εισόδημα και την μέση κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών και οι δύο πολεμικές συρράξεις που μαίνονται σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία που ανά πάσα στιγμή μπορούν να ανατρέψουν το σκηνικό και να επιδράσουν αρνητικά στις διεθνείς τάσεις του ταξιδιού.
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
