18 Οκτωβρίου 1920 – 6 Μαρτίου 1994
Μια και μοναδική πολύχρονη μάχη έχασε στις 6 Μαρτίου 1994, αυτή με τον καρκίνο που την νίκησε μια Κυριακή στο νοσοκομείο “Memorial” της Νέας Υόρκης. Η πορεία της ήταν πολυεπίπεδη σε όλη της τη ζωή. Διέπρεψε σε διαφορετικούς επαγγελματικούς τομείς, από την υποκριτική έως την πολιτική.
Η Μελίνα Μερκούρη πραγματοποίησε μια πλειάδα επιτυχημένων ερμηνειών στη δισκογραφία, σε ταινίες, τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές εκπομπές και θεατρικές παραστάσεις. Σε ηλικία 18 χρονών, έγινε δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου απαγγέλοντας ένα ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη.
Στις καλλιτεχνικές της επιλογές καθοριστικό ρόλο έπαιξαν η μεγαλοαστική της καταγωγή και η θηλυκότητά της που διαμόρφωσαν το πλαίσιο των «αρρενωπών» καταβολών της ενώ συνυφάνθηκαν και δημιούργησαν έναν μοναδικό ερωτισμό στο διάβα της. Ο παππούς της υπήρξε το πρόσωπο που καθόρισε την προσωπικότητά της σε μεγαλύτερο βαθμό. Της εμφύσησε το πνεύμα της δημόσιας αποδοχής, της κοινωνικής ισότητας και του ρόλου των δύο φύλων.
Με το πέρασμα του χρόνου κατάφερε να πραγματώσει την πολιτισμική και πολιτιστική της αυτοσυνειδησία και να ωριμάσει καλλιτεχνικά. Σε αυτό συνετέλεσε και η συνεργασία της με τον Κουν αλλά και η παρουσία της στον κινηματογράφο. Η αλληλεπίδρασή της με σημαντικά πρόσωπα της εποχής και ιδιαιτέρως με τον σύζυγό της Jules Dassin καθόρισαν την πολυτάραχη δράση της.
Η χαρισματική και επιβλητική της προσωπικότητα “γέννησε” αξέχαστους κινηματογραφικούς ρόλους όπως της Στέλλας στην ομώνυμη ταινία του Καμπανέλλη το 1955. Στη «Στέλλα» υποδύεται μια χειραφετημένη γυναίκα που ζει ελεύθερα και ερωτεύεται με πάθος, μη διστάζοντας να «θυσιάσει» ακόμη και το σώμα της και να αγκαλιάσει τον θάνατο από το χέρι του αγαπημένου της. Με αυτό τον τρόπο απέρριψε κάθε κοινωνική σύμβαση όπως ο γάμος και η στερεοτυπική θέση της γυναίκας στην κοινωνία.
Στη ρομαντική κομεντί του 1960 «Ποτέ την Κυριακή» σε σκηνοθεσία Jules Dassin επαναπροσδιόρισε τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και τον έρωτα. Χάρη σε αυτήν την ταινία το δίδυμο Μελίνα και Ελλάδα άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στα πέρατα του κόσμου.
Η ίδια, ακόμη και μέσα από τους ρόλους της, αντιτάχθηκε στην ανοχή της απιστίας από τη γυναίκα ως κοινωνικό στερεότυπο.
Από το 1951 πρωταγωνίστησε και στην Γαλλική θεατρική σκηνή. Αποτέλεσε τη μούσα του Μαρσέλ Ασάρ, ενός από τους σπουδαιότερους θεατρικούς συγγραφείς.
Η διεθνής ακτινοβολία της τής επέτρεψε να έρθει σε επαφή με κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες και να προβάλει τα εθνικά μας θέματα. Αγωνίστηκε να προβάλει την Ελλάδα και να την κάνει σεβαστή διεθνώς. Η ιδέα της διεκδίκησης των Μαρμάρων τής γεννήθηκε κατά τη δεκαετία του ΄60, όταν στα γυρίσματα της ταινίας «Φαίδρα» οι Βρετανοί απαίτησαν χρήματα για να αφήσουν το ελληνικό συνεργείο να κινηματογραφήσει τα γλυπτά.
Συνέλαβε την ιδέα του νέου Μουσείου Ακροπόλεως και προκήρυξε το 1989 διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την κατασκευή του. Καθιέρωσε την δωρεάν είσοδο των Ελλήνων πολιτών σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, θεσμός που σήμερα έχει κατά πολύ περιοριστεί.
Η ευρύτερη παιδεία του λαού και ειδικά των νέων ήταν μια από τις απόλυτες προτεραιότητές της. Το πρόγραμμα “Μελίνα – Εκπαίδευση και Πολιτισμός” λειτούργησε σε όλες τι βαθμίδες της εκπαίδευσης μέχρι και το 2004 σε 96 Δημοτικά σχολεία της χώρας. Στόχος ήταν το πρόγραμμα αυτό να πάρει ευρωπαϊκές διαστάσεις.
Ο πολιτισμός, η τέχνη και η δημιουργία, έλεγε, δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το εμπόριο, την οικονομία και την τεχνολογία. Η ίδια ξεκίνησε το θεσμό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, με πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα την Αθήνα το 1985. Οραματίστηκε την πολιτιστική αποκέντρωση και δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα.
Έτυχε διεθνών διακρίσεων από πολλούς αρχηγούς κρατών, πανεπιστήμια, διεθνείς οργανισμούς όπως η Unesco, οργανώσεις, αλλά και από δήμους ολόκληρης της χώρας για την προσφορά της στην τέχνη, στον πολιτισμό και στο κοινωνικό σύνολο.
Στη μνήμη και σε αναγνώριση της πολιτιστικής της συνεισφοράς πολυάριθμα βραβεία φέρουν το όνομά της. Το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» καθιερώθηκε το 2010 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον πρόεδρό της τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ύψους 1,5 εκατ. ευρώ για την εκάστοτε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Η UNESCO δίνει το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη», με τη συνδρομή του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού από το 1997 και ανά δύο χρόνια, σε ανθρώπους ή οργανισμούς που αγωνίζονται για τη διάσωση ή διατήρηση πολιτισμικών μνημείων της ανθρωπότητας, ύψους 20.000 δολαρίων. Το 2007 με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη απονέμεται το ετήσιο “Θεατρικό Βραβείο Μελίνα Μερκούρη” για την καλύτερη ερμηνεία νέας γυναίκας ηθοποιού. Στην ηθοποιό μαζί με το χρηματικό έπαθλο περιέρχεται και η Καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη την οποία παραδίδει στην βραβευθείσα της επόμενης χρονιάς.
Ενόψει της Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου η προσωπικότητά της μένει στο συλλογικό ασυνείδητο ως σύμβολο μιας ελεύθερης, δυναμικής και ερωτικής γυναίκας που πρέπει να εμπνέει τη σύγχρονη γυναίκα.
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
