Οι γειτονιές του Ξινόμαυρου (μέρος 2ο)

Του Γιώργου Νικολακόπουλου*

Η όμορφη βόλτα μας στις γειτονιές του Ξινόμαυρου συνεχίζεται, αφήνοντας πίσω την Νάουσα και ανηφορίζοντας βορειοδυτικά θα φτάσουμε στην επόμενη αμπελουργική ζώνη ΠΟΠ που το Ξινόμαυρο είναι ο μοναδικός πρωταγωνιστής, στο Αμύνταιο.

Σε αυτή την ακριτική περιοχή που ανήκει στο νομό Φλώρινας τα κρασιά για να έχουν την ένδειξη ΠΟΠ Αμύνταιο πρέπει να παράγονται από 100% Ξινόμαυρο. Η ζώνη ΠΟΠ εκτείνετε στα όρια του δήμου Αμυνταίου και στις 15 κοινότητες περιφερειακά του δήμου σε υψόμετρο μεταξύ 520 και 720 μέτρων.

Οι περισσότεροι αμπελώνες βρίσκονται στη περιοχή μεταξύ των λιμνών Βεγορίτιδας και Πετρών γεγονός που προσδίδει απαράμιλλη ομορφιά στο τοπίο αλλά και βοηθά στην σωστή ωρίμανση των σταφυλιών. Οι αμπελώνες κοντά σε μεγάλους υδάτινους όγκους ευνοούνται από την πιο αργή μεταβολή της θερμοκρασίας στο νερό από ότι στον αέρα. Δεδομένου ότι το Αμύνταιο είναι η πιο ψυχρή οινοπαραγωγική ζώνη της Ελλάδος η παρουσία των λιμνών βοηθά αρκετά στην παραγωγή ποιοτικού σταφυλιού. Ο καιρός βέβαια είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ποιότητα του τρύγου. Έτσι οι παραγωγοί εφαρμόζουν καλλιεργητικές πρακτικές προσαρμοσμένες στις δυσκολίες της περιοχής με αποκορύφωμα την χρονική στιγμή που γίνεται ο τρύγος γιατί οποιαδήποτε καθυστέρηση μπορεί να επηρεάσει την ωριμότητα των σταφυλιών. Τα στυλ των κρασιών που επιτρέπονται στο Αμύνταιο με την ένδειξη ΠΟΠ είναι ήσυχος ερυθρός και ροζέ, ξηρός, ημίξηρος, ημίγλυκος και αφρώδης ροζέ, ξηρός και ημίξηρος.

Βέβαια κάποια από αυτά δεν παράγονται καν, όπως ο ερυθρός ημίγλυκος ενώ αντίθετα παράγονται εξαιρετικά λευκά αφρώδη από Ξινόμαυρο (blanc de noir) χωρίς να έχουν το δικαίωμα να αναφερθούν σαν ΠΟΠ οίνοι. Άρα ίσως είναι καιρός η πολιτεία να κάνει αλλαγές στους κανόνες που διέπουν τις ζώνες ΠΟΠ ώστε να λύσει θέματα που υπάρχουν σε πολλές από αυτές. Μια μοναδικότητα της περιοχής είναι τα ροζέ κρασιά που παράγονται με την ένδειξη ΠΟΠ (τα μόνα σε όλη τη χώρα). Πραγματικά εξαιρετικά κρασιά με τονισμένη την δροσιστική οξύτητα, αρώματα κόκκινων φρούτων, λουλουδιών και κάποιες φορές ελαφριά φυτικότητα που εκφράζεται ως λιαστή ντομάτα, άρωμα που τα καθιστά από τα πιο γαστρονομικά ροζέ. Εξαιρετικά είναι βέβαια και τα ερυθρά κρασιά από Ξινόμαυρο του Αμυνταίου, λίγο διαφορετικά από της Νάουσας, με εντονότερο το φρουτώδη χαρακτήρα (κόκκινα φρούτα) και λιγότερο εμφανή το φυτικό χαρακτήρα της ποικιλίας (ντομάτα και ελιά), με φινέτσα, υψηλή οξύτητα και μέτριες τανίνες. Ας ξεκινήσουμε όμως μία βόλτα στα οινοποιεία της περιοχής.

Το πιο εμβληματικό οινοποιείο της περιοχής κι ένα από τα καλύτερα της χώρας είναι το Κτήμα Άλφα, δημιούργημα ενός αμπελουργού του κύριου Μάκη Μαυρίδη κι ενός οινολόγου του κυρίου Άγγελου Ιατρίδη.
Αν επισκεφτείτε το Κτήμα, εκτός από το κτίριο του οινοποιείου που θα σας εντυπωσιάσει, η βόλτα στους αμπελώνες θα σας μείνει αξέχαστη. Στα 1800 στρέμματα ενιαίου ιδιόκτητου αμπελώνα η δουλειά που γίνετε είναι εκπληκτική. Οι μετεωρολογικοί σταθμοί και οι υπολογιστές με τους οποίους είναι συνδεδεμένοι οι αμπελώνες αποφασίζουν αυτόματα μέχρι και πότε θα τους ποτίσουν.

Στον αμπελοτόπι «Μπάρμπα Γιάννης» θα δείτε κλίματα 90 ετών αυτόριζα τα οποία λόγω της σύστασης του εδάφους γλύτωσαν από την φυλλοξήρα. Μέσα σε ένα βαθύ χαντάκι που έχουν κάνει στο έδαφος οι άνθρωποι του κτήματος θα δείτε τη σύσταση του εδάφους και πως από αμμώδης επιφανειακά αλλάζει σε ασβεστολιθικό βαθύτερα. Η επίσκεψη φυσικά θα τελειώσει με την δοκιμή των κρασιών στην καταπληκτική αίθουσα γευσιγνωσίας του Κτήματος.

Νοτιότερα βρίσκεται το Κτήμα Καρανίκα πολύ γνωστό για τους αφρώδης οίνους του. Ο οινοποιός Laurens Hartman, με Ελληνίδα μητέρα και Ολλανδό πατέρα, αφού άφησε πίσω άλλες επαγγελματικές ενασχολήσεις στην Ολλανδία, αποφάσισε να γίνει οινοποιός και αμπελουργός. Από όλες τις επιλογές που είχε σε όλη την υφήλιο διάλεξε το Αμύνταιο και το Ξινόμαυρο ώστε να δημιουργήσει αφρώδη αλλά και ήσυχα κρασιά υψηλής ποιότητας από αυτό αλλά και από το Ασύρτικο και την ξεχασμένη, για κάποια χρόνια, Λημνιώνα. Τα αφρώδη κρασιά του κτήματος παράγονται με την παραδοσιακή μέθοδο (ίδια με την Σαμπάνια) και είναι λευκά και ροζέ.

Δίπλα στο χωριό Ξινό Νερό (γνωστό για το καταπληκτικό νερό του) βρίσκεται το Κτήμα Δημόπουλος, ένα νεόδμητο οινοποιείο 2015 αλλά με μακρά παράδοση της οικογένειας στην αμπελουργία και την οινοποίηση. Πρόκειται για ένα κτήμα που δίνει έμφαση στο Terroir πιστεύοντας στην δυνατότητα του Αμύνταιου να παράγει μοναδικά αλλά και ιδιαίτερα κρασιά. Βασιλιάς και εδώ είναι το Ξινόμαυρο αλλά καλλιεργούνται και διεθνείς ποικιλίες όπως Sauvignon Blanc, Syrah, Merlot και η ιταλική Montepulciano που ή εμφιαλώνονται μόνες τους ή γίνονται χαρμάνι με το Ξινόμαυρο.

Βορειότερα και ανάμεσα στις δύο λίμνες βρίσκεται το Οινοποιείο Βεγορίτης που επίσης έκτος από κόκκινο, δημιουργεί ένα αξιόλογο λευκό αφρώδη κρασί από Ξινόμαυρο (Blanc de Noir). Έχουμε και εδώ δύο διεθνείς ποικιλίες την δύσκολη να προφέρουμε Gewurztraminer (εγώ πάλευα έξι μήνες), αλλά και την γερμανική Riesling, μία ποικιλία που ευδοκιμεί σε κρύο κλίμα και το Αμύνταιο είναι από τα λίγα μέρη στην Ελλάδα που θα μπορούσε να καλλιεργηθεί με καλά αποτελέσματα.

Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το Κτήμα Κυρ Γιάννη με εξαιρετικά κρασιά που παράγονται από τους αμπελώνες του στο Αμύνταιο, που επιβάλλεται να δοκιμάσετε, απλά θα πρέπει να οδηγήσετε μιάμιση περίπου ώρα μέχρι τη Νάουσα γιατί το οινοποιείο του Αμυνταίου δεν είναι επισκέψιμο.

Τέλος το οινοποιείου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αμυνταίου που λειτουργεί συνεχόμενα από το 1959 και είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη της αμπελουργίας στη περιοχή αλλά και συνετέλεσε στο να δημιουργηθεί, το 1972 ΟΠΑΠ, (ΠΟΠ σήμερα) Αμύνταιο.

Μία εκδρομή στην περιοχή σίγουρα θα σας ανταμείψει γιατί εκτός από τα οινοποιεία υπάρχει και το Καϊμακτσαλάν με το χιονοδρομικό του κέντρο, ο παλιός Άγιος Αθανάσιος γραφικό χωριό στους πρόποδες του βουνού με πολλά ξενοδοχεία (θυμίζει λίγο τη Βυτίνα) αλλά και το Νυμφαίο πανέμορφο χωριό με δύο από τις καλύτερες ταβέρνες στη χώρα, που έχουν στήσει το μενού τους και τη φήμη τους επάνω στο κρασί της περιοχής. Δεν ξέρω αν οι γειτονιές του Ξινόμαυρου είναι μεγάλες ή πολύ ενδιαφέρουσες αλλά πάλι δεν μπόρεσα να τις περιγράψω μέχρι τέλους, ραντεβού σε επόμενο άρθρο.

Σας ευχαριστώ.

*WSET LΕVΕL3