
Η διαδικασία της ανάγνωσης βοηθάει όχι μόνο στην κατανόηση των πληροφοριών αλλά αποτελεί και μια προσωπική επένδυση για τον άνθρωπο. Η επιτυχημένη ανάγνωση προϋποθέτει, πρώτον, σωστή αποκωδικοποίηση δηλαδή το άτομο να κάνει σωστή αντιστοίχιση του γράμματος που βλέπει με το φώνημα (την προφορά του). Δεύτερον, την αναγνωστική ευχέρεια, δηλαδή να διαβάζει με ακρίβεια, με προσωδία, με τρόπο αυτόματο, αυθόρμητο. Η ταχύτητα της ανάγνωσης απαιτεί μακροχρόνια εξάσκηση και προσήλωση των ματιών! Και τρίτον, την κατανόηση η οποία είναι η ανώτερη γνωστική λειτουργία. Ο κάθε αναγνώστης κατανοεί ένα κείμενο με βάση τις προϋπάρχουσες γνώσεις του αλλά και με την ερμηνεία των συνοδευτικών συμβόλων, τίτλων, εικόνων. Όταν τελικά κατανοήσει το μήνυμα του κειμένου τότε θα διαφοροποιήσει τη συμπεριφορά του, θα αντιδράσει, θα σκεφτεί εκ νέου.
Η διεκπεραίωση της ανάγνωσης βασίζεται στη λειτουργία του εγκεφάλου. Ο εγκεφαλικός φλοιός έχει χρώμα φαιό – για αυτό το λόγο ονομάζεται φαιά ουσία – και είναι η έδρα όλων των ανώτερων νοητικών λειτουργιών όπως η μνήμη, η αντίληψη, η σκέψη, η γλώσσα, η λύση προβλημάτων. Ειδικότερα, αν σαρώσουμε τον ανθρώπινο εγκέφαλο κατά την ανάγνωση θα δούμε να ενεργοποιούνται τρεις περιοχές. Η περιοχή του εξωταινιωτού φλοιού του ινιακού λοβού για την αναγνώριση των γραμμάτων. Η περιοχή του “Broca” που είναι η κάτω μετωπιαία έλικα για τη φωνολογική επεξεργασία της λέξης. Και η άνω κροταφική έλικα μαζί με τμήματα της μέσης κροταφικής και υπερχείλιας έλικας για την κατανόηση της σημασίας της λέξης.
Το παιδί όσο νωρίτερα έρχεται σε επαφή με το γραπτό λόγο τόσο γρηγορότερα αφυπνίζονται μέσα του οι δεξιότητες της ανάγνωσης και ο εγκέφαλος. Εκτός από το σχολείο, το φυσικό, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καλλιέργεια του ενδιαφέροντος του παιδιού για την ανάγνωση. Από πολύ μικρή ηλικία μπορεί να έρθει σε επαφή με πολυτροπικά κείμενα, να προσποιηθεί ότι διαβάζει ένα βιβλίο ή έναν κατάλογο παιδικών παιχνιδιών ή να διαβάσει το λογότυπο της μάρκας του γάλατος που πίνει ή να συμμετέχει σε παιχνίδια με λέξεις.
Οι γρήγοροι αναγνώστες διαβάζουν περίπου 1.000 λέξεις ανά λεπτό! Όμως η δημοκρατία αναγνωρίζει το δικαίωμα των ανθρώπων να διαφέρουν, κι έτσι είναι σεβαστός ο ρυθμός ανάγνωσης του καθενός και ειδικότερα των μαθητών. Ας έχουμε υπόψη μας ότι η ανάγνωση συμβάλλει στην καλλιέργεια της ορθογραφίας και στην ανάπτυξη του λεξιλογίου. Η προώθηση της ανάγνωσης, η παροχή ευκαιριών, η ευελιξία, η τόνωση του αυτοσυναισθήματος πρέπει να αποτελούν προτεραιότητες των εκπαιδευτικών συστημάτων.
Φιλόσοφοι, ψυχολόγοι και νευροεπιστήμονες τονίζουν τη σημασία της ανάγνωσης για την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, την επαγγελματική επιτυχία, την επικοινωνιακή ικανότητα. Η ανάγνωση αποτελεί και όπλο πρόληψης κατά του “Alzheimer”. Εξάλλου ακόμα και στην εποχή της τεχνολογίας και του ChatGPT (της τεχνητής νοημοσύνης) η γραπτή γλώσσα είναι παρούσα.
Για αυτούς λόγους στις διακοπές μας μικροί και μεγάλοι ας βάζουμε μέσα στη βαλίτσα μας αυτό το ελιξίριο ζωής που λέγεται βιβλίο, εφημερίδα, περιοδικό. Ας αφήσουμε τις λέξεις να ταξιδέψουν μέσα στον εγκέφαλό μας για να ζούμε με περισσότερη καλοσύνη και ανθρωπιά.
Φιλόλογος, Μεταπτυχιακό «Εκπαιδευτική Ψυχολογία» και Μεταπτυχιακό «Διδασκαλία της Ελληνικής ως Δεύτερης/Ξένης Γλώσσας»
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Πόρποδας, Κ. (2002). Η Ανάγνωση. Πάτρα: Αυτοέκδοση.
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.