Του Γιώργου Νικολακόπουλου*
Το ταξίδι μας στον κόσμο μέσα τις ποικιλίες των σταφυλιών συνεχίζεται και όπως θα διαπιστώσετε για ακόμη μία φορά θα ξεκινήσουμε από την Γαλλία, την πατρίδα των περισσότερων διεθνών ποικιλιών, αλλά θα επισκεφτούμε και πολλές χώρες σε όλες τις μεριές του κόσμου.
Σήμερα ξεκινάμε την βόλτα μας στον κόσμο με συντροφιά την ερυθρή ποικιλία Pinot Noir και αφετηρία -ποια άλλη;- από την ξακουστή για τα εμβληματικά της κρασιά Βουργουνδία. Έχουμε ασχοληθεί πάλι με την συγκεκριμένη περιοχή διότι είναι πατρίδα και του λευκού σταφυλιού Chardonnay και αν θυμάστε, κάποια από τα καλύτερα λευκά κρασιά του κόσμου παράγονται εκεί. Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και με την ερυθρή ποικιλία της περιοχής το Pinot Noir.
Μάλιστα εδώ έχουμε και μία μεγάλη αντιπαλότητα με την άλλη οινοπαραγωγική περιοχή «Μεγάλων Κρασιών» στη Γαλλία, το Μπορντώ. Δύο περιοχές που παράγουν καταπληκτικά κρασιά, τα οποία πολλές φορές στοιχίζουν πενταψήφια νούμερα σε ευρώ. Η κάθε μία έχει τα όπλα της, το Μπορντώ με τα στιβαρά ρωμαλέα κρασιά με δομή και πολύ πλούτο, ενώ η Βουργουνδία, όπως θα δούμε και πιο κάτω προτάσσει την φινέτσα και τα πιο λεπτά αρώματα χωρίς όμως να υστερεί σε δύναμη και δυνατότητα παλαίωσης. Ενώ στο Μπορντώ έχουν αξιολογηθεί τα Οινοποιεία (Chateaux), στη Βουργουνδία έχουν αξιολογηθεί τα αμπέλια με ανώτερο βαθμό τα λεγόμενα Grand Gru αμπελοτόπια από όπου προέρχονται κάποια από τα πιο ακριβά κόκκινα κρασιά στο κόσμο.
Ίσως έχετε ακουστά κάποια από αυτά όπως το Domaine de la Romanee-Conti, Romanee-Conti Grand Cru ή το Domaine Leroy, Musigny Grand Cru.
Το Pinot Noir είναι μία ερυθρή ποικιλία σταφυλιού που ωριμάζει νωρίς με αποτέλεσμα να προτιμά τα ήπια και ψυχρά κλίματα. Είναι σταφύλι με λεπτή φλούδα (σε αντίθεση με τις ποικιλίες του Μπορντώ), επομένως τα κρασιά που παράγει έχουν μέτριες προς χαμηλές τανίνες και πιο ανοιχτό χρώμα. Κάποια από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της είναι η μέτρια προς υψηλή οξύτητα, το μέτριο προς ελαφρύ σώμα, τα αρώματα κερασιού, φράουλας, βατόμουρου, μανιταριών και βρεγμένων φύλλων (forest flor) με τα τελευταία να ενισχύονται όσο το κρασί παλαιώνει.
Η χρήση δρύινου βαρελιού βοηθά το κρασί δίνοντας του δομή και όγκο χωρίς όμως να χρειάζονται τα έντονα αρώματα του ξύλου, γιατί μπορεί να κρύψουν τη φινέτσα του σταφυλιού. Έτσι χρησιμοποιούνται είτε μεγάλα βαρέλια είτε δεύτερης και τρίτης χρήσης ώστε τα αρώματα που θα προσδώσουν στο κρασί να είναι λιγότερο έντονα. Αρκετά χρόνια τώρα πολλοί οινοπαραγωγοί της περιοχής έχουν στραφεί στη βιολογική και βιοδυναμική καλλιέργεια ώστε να μπορέσουν να αποδώσουν καλυτέρα στη φιάλη το Terroir της Βουργουνδίας που σίγουρα είναι ξεχωριστό. Το Pinot Noir καλλιεργείται και σε άλλες περιοχές της Γαλλίας όπως ο Λίγηρας και η Αλσατία χωρίς όμως να φτάνουν τα επίπεδα ποιότητας της Βουργουνδίας.
Γενικά πρόκειται για μια ποικιλία που παράγει ανάλογα με την οινοποίηση από εύκολα καθημερινά κρασιά που καταναλώνονται ευχάριστα χωρίς συνοδεία φαγητού στο μπαρ, μέχρι «μεγαθήρια» που μπορούν να συνοδεύσουν το πιο απαιτητικό γεύμα σε ένα Fine Dinning εστιατόριο. Είναι μία ποικιλία που σπάνια την συναντάμε σε χαρμάνια με εξαίρεση τα κρασιά της Καμπανίας (Champagne). Εκεί μαζί με τα ξαδέλφια της Chardonnay και Pinot Meunier, το Pinot Noir είναι υπεύθυνο για τα καλύτερα αφρώδη κρασιά του κόσμου, τις Σαμπάνιες (Champagnes).
Πολύ καλά αποτελέσματα της ποικιλίας βρίσκουμε στη Γερμανία και μάλιστα στη γειτονική περιοχή της Αλσατίας, το Baden στο οποίο συναντάμε το Pinot Noir με το όνομα Spatburgunder. Στην υπόλοιπη Ευρώπη βρίσκουμε τη ποικιλία σε κρύες περιοχές όπως η Αυστρία και η Βόρεια Ιταλία (Alto Adige).
Στο Νέο Κόσμο τώρα το Pinot Noir καλλιεργείται σε αρκετές περιοχές οι οποίες προσπαθούν μάλιστα να προσδώσουν ένα δικό τους στυλ στη ποικιλία που διαφέρει από αυτό της Βουργουνδίας, με λίγο πιο γεμάτο σώμα, πιο βαθύ χρώμα και πιο ώριμο φρούτο. Η πρώτη χώρα που μου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτομαι Pinot Noir είναι η Νέα Ζηλανδία. Είναι η δεύτερη ποικιλία σε φυτεύσεις στη χώρα μετά το Sauvignon Blanc.
Οι περιοχές, στις οποίες καλλιεργείται και παράγεται κρασί με εξαιρετικά μάλιστα αποτελέσματα, είναι οι Marlborough και το Central Otago. Αξιόλογα κρασιά από Pinot Noir παράγουν και οι ΗΠΑ με πρωταγωνιστές τις κρύες περιοχές της Καλιφόρνια Sonoma και Carneros αλλά και το γνωστό πλέον για τα ποιοτικά του κρασιά Oregon. Ένα μεγάλο “σπρώξιμο” στην άνοδο της κατανάλωσης των κρασιών από Pinot Noir στις ΗΠΑ έδωσε η ταινία Sideways, για την οποία μιλήσαμε και στο προηγούμενο άρθρο, όπου ο πρωταγωνιστής προτιμούσε το Pinot Noir σε αντιπαράθεση με το Merlot. Άλλες χώρες του Νέου Κόσμου που συναντάμε την ποικιλία είναι η Αργεντινή, ειδικά στην ψυχρή περιοχή Rio Negro στα βόρεια της Παταγονίας και στη Χιλή σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο όπως οι Casablanca και το San Antonio.
Η χώρα μας τώρα δεν είναι από τις ιδανικές περιοχές για την καλλιέργεια του Pinot Noir λόγω του θερμού της κλίματος. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι ακόμη και στην Πελοπόννησο και στη Κεντρική Ελλάδα υπάρχουν αμπελοτόπια που λόγω του υψομέτρου που βρίσκονται και της έκθεσης τους σε βορεινούς ανέμους δημιουργούνται οι θερμοκρασίες και το μικροκλίμα, ώστε να παραχθεί ένα καλό κρασί από Pinot Noir. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο Ορειβάτης από το Κτήμα Ακριώτου (υπάρχει στη λίστα μας), κρασί εύκολο και φρουτώδες, χωρίς πολλές τανίνες, με δροσιστική οξύτητα που μπορεί να καταναλωθεί δροσερό και το καλοκαίρι.
Ακόμη ένα καλό παράδειγμα από την Πελοπόννησο είναι το Pinot Noir του Παπαϊωάννου. Ένας καταπληκτικός αμπελουργός και οινοποιός σίγουρα θα έκανε την προσπάθεια του με μια από τις καλύτερες ποικιλίες ερυθρού σταφυλιού με αξιόλογα βέβαια αποτελέσματα. Θα κλείσουμε την αναφορά μας στα ελληνικά Pinot με τρία παραδείγματα από την Βόρεια Ελλάδα που εξάλλου το κλίμα βοηθά περισσότερο στην καλλιέργεια της ποικιλίας. Τα Pinot Noir από το Κτήμα Άλφα, το Κτήμα Δύο Φίλοι και το Sole από τη Βιβλία Χώρα όλα εξαιρετικά κρασιά που αξίζει να δοκιμάσετε.
Εδώ τελειώνει η σημερινή μας βόλτα στα αμπέλια του κόσμου παρέα με το Pinot Noir. Στο επόμενο άρθρο συνοδοιπόρος μας θα είναι το αγαπημένο μου Syrah.
Θα σας περιμένω να περιπλανηθούμε μαζί!
Ευχαριστώ.
*WSET LΕVΕL3
