Στολίστηκα με τα κουρέλια της
Ψυχής, έτσι που η ματιά
στον αέρα να τα χάνει.
Ο άνθρωπος πρώτα ντύθηκε ή στολίστηκε; Πρακτικοί λόγοι προφύλαξης από το κρύο και τη ζέστη τον ανάγκασαν να ντυθεί ή λόγοι αισθητικοί του γέννησαν την συνήθεια να στολιστεί; Και η ντροπή μήπως έπαιξε και αυτή το ρόλο της;
Οι εθνολόγοι μας λένε πως στις θερμές περιοχές, στους πρωτόγονους ανθρώπους το γυμνό κυριαρχούσε. Πρώτα βάλανε στολίδια στο σώμα τους, όπως κρίκους στη μύτη ή στα χείλη ή στα αυτιά, κοχύλια στο λαιμό ή βαφή στα μαλλιά και στο σώμα. Επιβεβαιώνεται δηλαδή η γνώμη του Σενέκα πως ο άνθρωπος είναι ζώο φιλόκοσμον και φιλόκομψον.
Οι άνθρωποι των ψυχρότερων κλιμάτων ντύθηκαν όχι μόνο για στολισμό αλλά πρώτα για άμυνα απέναντι στο κρύο. Δέρματα ζώων, τρίχες, καννάβι εμφανίστηκαν παράλληλα με την καλαισθησία της βαφής και της κοπής τους.
Η κάλυψη των γεννητικών οργάνων έθεσε το ζήτημα της ντροπής, όμως ότι δεν κάλυπταν αυτά όλοι οι πρωτόγονοι αλλά και όσοι τα κάλυπταν με μία απλή ζώνη από την οποία κρεμούσαν μικρά όπλα ή κρεμούσαν ταινίες κοντές και μακριές οι οποίες δεν κάλυπταν τίποτα ή ατελώς και μόνο κατά τις εορτές και στους χορούς, αποδεικνύει ότι ο πρωτόγονος “στολίζει” τα γεννητικά του όργανα όχι από ντροπή αλλά για να προκαλέσει το αντίθετο φύλο. Διότι όταν όλο το σώμα είναι γυμνό την προσοχή τραβάει το καλυμμένο – στολισμένο μέρος. Αντίθετα όταν όλο το σώμα καλύπτεται, όπως στους πολιτισμένους λαούς, η αποκάλυψη των κρυμμένων προσβάλει τον κοινωνικό θεσμό. Άρα πρώτα επήλθε η κάλυψη των γεννητικών οργάνων ως θεσμός και μετά γεννήθηκε το συναίσθημα της ντροπής. Η άποψη πως η ντροπή προηγήθηκε στηριζόμενη στο εδάφιο της Γένεσης ότι οι πρωτόπλαστοι μόνο μετά το αμάρτημα “έγνωσαν ότι γυμνοί ήσαν και έραψαν φύλλα συκής και εποίησαν εαυτοίς περιζώματα” είναι επιεικώς αφελής, ικανή να λέγεται μόνο σαν παραμύθι. Ο στολισμός γενικά σκοπό έχει εκτός από την γενετήσια πρόκληση, τον εκφοβισμό του εχθρού ή ως το αντίδοτο της βασκανίας και περισσότερο στους άντρες, διότι το θηλυκό ήταν το ζητούμενο, σε αντίθεση με το σήμερα που η γυναίκα ντύνεται και στολίζεται διότι το αρσενικό είναι το ζητούμενο.
Να σημειώσουμε δε πως στην τέχνη του ντυσίματος δεν υπήρχε εξέλιξη δηλαδή “συρμός” διότι δεν υπήρχαν διαφορετικές κοινωνικές τάξεις όπως σήμερα. Ο συρμός κινείται από πάνω προς τα κάτω και παρατηρείται όπου υπάρχουν κοινωνικές τάξεις, οπότε οι ανώτερες οικονομικά, μεταβάλλουν διαρκώς τον τρόπο ντυσίματος και στολισμού προκειμένου να ξεχωρίσουν και αυτό γίνεται όταν ο συρμός γενικεύεται στα κατώτερα οικονομικά στρώματα. Σήμερα στην εμφάνιση επικρατεί πρακτικό πνεύμα λόγω της σκληρότητας του βίου και η ενδυμασία είναι πιο απλή σε σχέση με παλιότερα. Ο στολισμός και το ντύσιμο όμως των γυναικών όσο και αν έγινε πιο λεπτός και επιτήδειος δεν διαφέρει στην ουσία από τους πρωτόγονους δηλαδή στοχεύει προς το ανδρικό φύλο.
Το φόρεμα σήμερα, ως προστασία και στολισμός σφραγίζει το “πρόσωπό μας” μας, λένε οι ψυχολόγοι, το συμπληρώνει και το παρουσιάζει. Αποτελεί μέρος του εαυτού μας. Η άποψη αυτή σε παλιότερες κοινωνίες είχε μεγαλύτερη δύναμη. Το φόρεμα κάποιου ήταν μέρος του ίδιου όπως τα νύχια ή οι τρίχες του και γι΄αυτό αν κατόρθωνε κάποιος να πάρει ένα κομματάκι από το ρούχο του, μπορούσε να τον κάνει υποχείριό του (με τη δύναμη της μαγείας). Εδώ έχει και τις ρίζες της η έκφραση “φύλαγε τα ρούχα σου” η οποία σήμερα χρησιμοποιείται μεταφορικά.
Υπάρχουν πάντα σύμφωνα με την ψυχολογία, μεγάλα περιθώρια για πρωτοβουλία στο ντύσιμό μας, παρά την τυποποίηση και την διεθνοποίηση που έχει συμβεί. Το ρούχο είναι μονίμως για το σώμα, ένα αδρανές υλικό που επικαλύπτει μία ζωντανή ενεργητικότητα! Γι’ αυτό ένα βλέμμα οξύ μπορεί από την εμφάνιση να ξεχωρίσει τον φιλάρεσκο από τον αδιάφορο, τον ματαιόδοξο από τον ταπεινό, τον επιτηδευμένο από τον απλό, εκείνον που ζητάει να πάρει από τους άλλους σημασία από αυτόν που ξέρει πως την έχει, τον επιτήδειο και επικίνδυνο από τον πρακτικό
Το ότι συχνά δεν σεβόμαστε ούτε τιμούμε το σώμα μας (ανθρώπινο σώμα, θέμα απέραντο και τραγικό, πειστήριο εσαεί της διάβασης του ανθρώπου πάνω στη γη) και κατ’ επέκταση το πρόσωπό μας αποδεικνύεται από το γεγονός πως το μασκαρεύουμε με τα φορέματα και το προστυχεύουμε με τα στολίδια, είτε αυτό συμβαίνει από πανουργία και κακό γούστο, είτε από ματαιοδοξία και επιπολαιότητα. Υπάρχουν τρόποι ντυσίματος και καλλωπισμού που δείχνουν τις αρετές του σώματος και άλλες που τις διασύρουν. Οι πρώτοι εκφράζουν την φυσικότητα και την ειλικρίνεια, την ζωντάνια και την αισιοδοξία της σωματικής ακμής, οι δεύτεροι προβάλλουν την ομορφιά με το ψεύδος της νοθείας σαν μια βιτρίνα φτηνού μαγαζιού. Το αποτέλεσμα είναι και εδώ ότι γελιέται πρώτος αυτός που πάει να γελάσει τους άλλους. Μεγίστη ανοησία.
Στην αμφίεση εγκωμιάζουμε συνήθως την “κομψότητα” εννοώντας μία καλλιεργημένη καλαισθησία, μία λεπτότητα. Αυτή μπορεί να είναι να μην είναι φυσική ,όμως δεν είναι παραποίηση ή ψεύτισμα του φυσικού. Επομένως μία ευπρεπής εμφάνιση, ένας στολισμός χωρίς ακρότητες, μπορεί να έχει κομψότητα. Καλύτερη βέβαια είναι η χάρη που επιβάλλεται με την φυσικότητα, την ειλικρίνεια και την άνεση που την χαρακτηρίζει.
Στην ερώτηση γιατί το φοράς αυτό το φόρεμα, συνήθως η απάντηση είναι: Μου αρέσει. Απάντηση χωρίς στήριγμα διότι σήμερα σου αρέσει αυτό, αύριο άλλο και μετά παρέλευση κάποιου χρονικού διαστήματος ξανά σου αρέσει το πρώτο. Τι είναι αυτό που σε κάνει να έχεις κυκλοθυμία στα “αρέσει’” σου αν δεν είναι η μόδα. Ώστε αρχίζουμε να γινόμαστε αντικείμενο μίμησης όταν παύουμε να είμαστε ο εαυτός μας.
Στις καταναλωτικές κοινωνίες που ζούμε η μόδα είναι αυτή που κυριαρχεί στις επιλογές μας. Εκφράσεις του τύπου φέτος φοριέται το κόκκινο ή θα φορεθεί το μακρύ φόρεμα και άλλες πολλές δείχνουν την ισοπέδωση που ακολουθούμε περί της εμφάνισης.
Έτσι κάθε κατασκευαστής μόδιστρος επιβάλλει τα “αρέσει” του και εμείς μένουμε με την εντύπωση της προσωπικής επιλογής. Επισημαίνω δε ότι η βιομηχανία της μόδας στα ρούχα είναι η δεύτερη πιο ρυπογόνος πηγή μετά από το πετρέλαιο.
Στα ρούχα μας κυριαρχεί το συνθετικό, χάθηκε το μαλλί, το λινό, το βαμβάκι, το μετάξι, φυσικές πρώτες ύλες που με τις ιδιότητές τους προσφέρουν την ζεστασιά ή την δροσιά, την άνεση στην επαφή τους με το δέρμα. Στοιχειώδεις απαιτήσεις της υγιεινής είναι:
α) η όσο το δυνατόν λιγότερη απώλεια θερμότητας από το σώμα και χρειάζεται το μάλλινο ρούχο γι΄αυτό.
β) διευκόλυνση στον αερισμό του σώματος και σ αυτό συνεισφέρουν τα υφάσματα κατασκευασμένα από βαμβάκι, λινάρι ή μετάξι που δεν ερεθίζουν και το δέρμα στην επαφή τους μ΄αυτό και
γ) προφύλαξη από τις ακτίνες του ηλίου στην οποία ρόλο έχει και το χρώμα του υφάσματος. Όλα αυτά ο σύγχρονος τρόπος κατασκευής τα παραβλέπει διότι το μόνο μέλημά του είναι η μεγιστοποίηση των κερδών των κατασκευαστών και εμείς παραμένουμε απαθείς καταναλώνοντας και φορώντας τα “σκουπίδια” τους και από πάνω να δηλώνουμε πως μέσα από αυτές τις εμφανίσεις παρουσιάζουμε το πρόσωπό μας!
Το ένδυμα αποτελεί ένα σώμα με εκείνους που το φορούν, η φαντασία μας δεν τα ξεχωρίζει αυτά τα δύο. Οφείλουμε λοιπόν να επικαλεστούμε την λογική!! Υπό όλες τις δυνατές αμφιέσεις, άνθρωποι τις περισσότερες φορές φορούν ένα ένδυμα λιγότερο μεν προκλητικό, μα πιο αποκρουστικό. Αδυνατούν να βγάλουν την αμφίεση τις βλακείας και της ασχήμιας, που έχει κολλήσει στο πετσί τους σαν ένας δηλητηριασμένος χιτώνας.
Είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας. Μας ενδιαφέρει το περίβλημα και το περιεχόμενο έρχεται σε δεύτερη μοίρα, πρώτα η εικόνα, οι δαντέλες και τα φρου – φρου. Μας έχει δημιουργηθεί μια νοοτροπία η οποία επηρεάζει και την συμπεριφορά μας απέναντι στο ντύσιμό μας και στο ντύσιμο των άλλων .
Έτσι παρουσιάζουμε προσωπείο και όχι Πρόσωπο!!
ΥΓ. Μυθικής κομψότητας ζώα περιδιαβαίνουν, ποζάροντας για τη γαλαρία…
Σας χαιρετώ εις το επανιδείν
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
