Το Σκάκι

Γράφει ο Θέμος Γκουλιώνης*

Το ονόμασαν Τέχνη, το είπαν Άθλημα, το είπαν μέθοδο κοινωνικής προόδου, το εξέτασαν σαν ελπίδα στερέωσης αρμονικών σχέσεων μεταξύ τών νέων, το είδαν σαν μοντέλο ανάπτυξης, σαν τόν ευγενέστερο από τούς ανταγωνισμούς, σαν άσκηση τού νού, σαν βελτίωση τής σκέψης, σαν όπλο εναντίον τής παρακμής.
Κι όμως δέν είναι τίποτε απ’ όλα αυτά και κυρίως δέν έχει καμμία σχέση με άθλημα.
Είναι απλώς ένα παιχνίδι και μάλιστα ένα από τα φονικότερα παιχνίδια, μόνο που δέν ξεχωρίζει, δέν φαίνεται το αίμα που ρέει κρουνηδόν.

Διαφημίζουν τήν στρατηγική του, το στήσιμο παγίδων για το ξεγέλασμα τού αντιπάλου, τήν θυσία κάποιων στρατιωτών (οι οποίοι θα θυσιασθούν ως σφάγια) που θα χρησιμεύσει ως δόλωμα για να κάνει το λάθος ο εχθρός και να αφήσει ακάλυπτο τόν βασιλιά του. Μόνο που δέν μιλούν για εχθρό, τόν ονομάζουν «αντίπαλο», αλλά τόν σκοτώνουν σαν εχθρό.
Στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση είχε εισαχθεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, και εκατομμύρια παιδιά έπαιζαν σκάκι ασταμάτητα, για αμέτρητες ώρες. Τούτο όμως δέν απέτρεψε τήν γιγάντωση τής παρακμής, που έφθασε ως τήν κατάρρευση τού διαφημιζόμενου ως το τελειότερο σύστημα διακυβέρνησης τού Ανθρώπου.
Και εκείνοι που το διαφήμιζαν με πλήθος αναλύσεις και αμέτρητα επιχειρήματα, ήσαν οι κοινωνιολόγοι κυρίως, κρυμμένοι σήμερα από τα φώτα τής δημοσιότητας, πνιγμένοι οι περισσότεροι απ’ τήν ντροπή για ό,τι υπεστήριζαν με περισσή πειθώ, επί τόσες δεκαετίες.

Τη θέση τού σκακιού σήμερα έχει πάρει Η ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΑ καθώς και ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ. Πάλι ακούμε από παντού για τήν ελπίδα που προσφέρουν αυτά τα εισηγμένα στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση παιχνίδια, καθώς και για το «φέρ πλαίυ», χωρίς κανείς να γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνουν αυτές οι δύο αγγλικές λεξούλες.
Εμείς οι παλαιότεροι θυμόμαστε τήν απαγόρευση οποιουδήποτε παιχνιδιού στις αυλές τών σχολείων, όπου ετελούντο μόνο αθλήματα πάσης φύσεως, και τίς (ξεχασμένες πια) γυμναστικές επιδείξεις στο τέλος κάθε χρονιάς, όπου τα παιδιά αδελφωμένα, συναγωνιζόντουσαν στα Άλματα, τούς Δρόμους και τις Ρίψεις. Μπροστά στους γονείς τους και τα αδέλφια τους και σύμπασα τήν κοινωνία. Δίχως βρισιές, προσβλητικές χειρονομίες και χυδαίους χαρακτηρισμούς. Και βέβαια ούτε κατά διάνοιαν θα περνούσε από το μυαλό κάποιου, να παρευρίσκονται εκεί δυνάμεις επιβολής τής Τάξεως, με κράνη, ασπίδες και αντιασφυξιογόνες μάσκες.
Το αδιανόητο και απολύτως όμως επαχθές είναι ότι, ανασκολοπίζοντας τόν Ελληνικό Πολιτισμό, ονομάζουν τόν εσκεμμένο παραγκωνισμό όλων τών αθλημάτων με σκοπό τήν απόλυτη επικράτηση τών παιγνίων, ως αθλητισμό!

Ώ λατινικοί καιροί, ώ ήθη!
(o tempora o mores).

*ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ