«Εντός – εκτός, κοινωνία – φυλακές, ζωγραφίζω τον κόσμο μου»
ΤΟ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΖΕΙ
Έκθεση έργων εγκλείστων και εικαστικών δασκάλων Πολεμικό Μουσείο Ναυπλίου, 9-19 Μαΐου 2025
Το Σωφρονιστικό Κατάστημα Τρίπολης πάντα μας εκπλήσσει, οι έγκλειστοι μαθητές μας είναι τόσο καλοί! Είναι γνώστες πολλών πραγμάτων και αγαπάνε να προχωράνε. Διαβάζουν κατά τη διάρκεια της ποινής τους και υποδέχονται με χαρά τους δασκάλους – εθελοντές. Και δύσκολο αν είναι το μάθημα, ενδιαφέρονται ακόμα περισσότερο. Περιμένουν από ένα δάσκαλο να τους εισαγάγει, να τους θέσει ερωτήματα και να διακινηθεί η σκέψη τους. Φέτος πήγανε και εικαστικοί καθηγητές μαζί με άλλους που τους έδωσαν κλειδιά για την τέχνη. Η εικαστικός Άννα Τσαμκόσογλου μας έστειλε το κείμενο που ακολουθεί παρά κάτω και ήταν η πρώτη φέτος που δίδαξε τέχνη. Μεσολάβησαν τα εργαστήρια θεατρολόγων όπως της Ίωάννας Μενδρινού, της Κατερίνας Κουνή, του αρχαιολόγου Δημήτρη Δημητριάδη, που διδάσκει στο Τμήμα μας, της νηπιαγωγού Συμβούλου Βιβής Σκούρτη, της ψυχικής υγείας παιδαγωγού Δήμητρας Κουγιά και Αγγελικής Ηλιοπούλου, του παιδαγωγού Δημήτρη Μπάρλα και των πανεπιστημιακών καθηγητών, Μαρίας Σπυριδοπούλου, Κικής Λαλαγιάννη και Λεωνίδα Παπακωνσταντινίδη. Το πρόγραμμά μας συντίθεται από τις ειδικότητες των εθελοντών που επιθυμούν να εκπαιδεύσουν έγκλειστους και δημιουργεί ένα σύνολο γνώσεων και κοινωνικών ανταλλαγών που εδώ έρχεται η τέχνη να βάλει τη σφραγίδα της και να ενδυναμώσει τη δημιουργικότητά τους.
Το εικαστικό πρόγραμμα έγινε και στα άλλα Σωφρονιστικά Καταστήματα με τα οποία συνεργάζεται το Πανεπιστήμιο, ήτοι του Κορυδαλλού, της Τίρυνθας και του Ναυπλίου.
Τα εικαστικά δίνουν μια διέξοδο στην εγκλωβισμένη δημιουργικότητα των εγκλείστων, η τέχνη τους απασχολεί ευχάριστα και διευκολύνει ώστε να ξεφεύγουν από το δυσάρεστο κλίμα και σκέψεις που τους κατακλύζουν, τους κάνει να νιώθουν ότι είναι ακόμα ικανοί να δημιουργήσουν και ο εαυτός τους έχει δυνάμεις. Επίσης, συντελεί στην καλή επικοινωνία μεταξύ τους και συχνά στη δημιουργία σχέσεων. Μαζί με τη ζωγραφική έκφραση συνειρμικά πολλές φορές οι έγκλειστοι αφηγούνται προσωπικές εμπειρίες και συχνά τραύματα από την παιδική τους ηλικία. Η δύναμη της τέχνης φτάνει μέχρι πέρα στις οικογένειες των εγκλείστων στις οποίες διηγούνται με χαρά και καμάρι ό,τι έφτιαξαν. Πόσο μάλλον που 9 με 19 Μαΐου θα μπορούν όλοι να θαυμάσουν τα έργα στην έκθεση με τίτλο «Εντός – εκτός, κοινωνία – φυλακές, ζωγραφίζω τον κόσμο μου» που θα γίνει στο Πολεμικό Μουσείο Ναυπλίου. Μαζί με τα έργα των εγκλείστων θα εκτεθούν και έργα των εθελοντών εικαστικών δασκάλων. Η κίνηση αυτή που είναι δράση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στηρίζεται από το Harvard, Κέντρο Ελληνικών Σπουδών με έδρα το Ναύπλιο. Η έκθεση σχεδιάζουμε να μεταφερθεί στο Μουσείο Ηλία και Πάνου Ηλιόπουλου στα Φιλιατρά, που μας έχει προσκαλέσει. Και εμείς προσκαλούμε εσάς, τους φίλους των φυλακών, που γνωρίζουμε πόσο στην Αργολίδα σκέπτεστε αυτήν την ευπαθή ομάδα.
Απόσπασμα από το ημερολόγιο της εικαστικού Άννας Τσαμκόσογλου, που εργάστηκε με τους έγκλειστους στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Τρίπολης:
Το ταξίδι στις Θεατρικές Σπουδές είχε ήδη αρχίσει πριν από επτά χρόνια. Αφετηρία-κίνητρο για αυτή την εικαστική δράση στις φυλακές Τρίπολης ήταν η διδασκαλία, η παρότρυνση, η έμπνευση και η αγάπη της κας Άλκηστις Κοντογιάννη, καθηγήτρια Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
Στην πρώτη συνάντηση με τους είκοσι συμμετέχοντες στις φυλακές της Τρίπολης επικρατούσε ένα κλίμα σιωπηρής αμηχανίας και αναμονής για το τι θα επακολουθούσε. Αφού τους δόθηκαν οι απαραίτητες συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές από τον διδάσκοντα, το κλίμα άλλαξε. Έγινε φιλικό, ομαδοσυνεργατικό με τόνους συμπάθειας και ευγένειας. Η θεματολογία είχε πυρήνα την λέξη “ελευθερία”, που την εξέφρασαν με γνώμονα τον ουρανό και τη θάλασσα σε αφηρημένη ή αφαιρετική μορφή. Οι συμμετέχοντες επεξεργάσθηκαν τα διάφορα υλικά, όπως τα προετοιμασμένα υφάσματα, το gesso, τα ακρυλικά χρώματα, τα κάρβουνα, ενώ πειραματίσθηκαν με τις αποχρώσεις.
Τα συναισθήματά τους ήταν γεμάτα χαρά και δημιουργία. Ένας συμμετέχοντας εξέφρασε ότι έκανε ένα ταξίδι με χρώματα, ένας άλλος είπε ότι ήταν ένα ταξίδι μέχρι να δει ουρανό, ότι ήταν μια μικρή απόδραση, ότι ξέφυγαν από το καθημερινό και ευχόντουσαν τα κύματα που περνάνε να γίνουν όλο και πιο μικρά, καθώς ευχαριστούσαν για την ελευθερία της ψυχής τους.
Σημειολογικά οι συμμετέχοντες με το ζωγραφικό τους έργο εξέφρασαν έντονες ψυχικές καταστάσεις, βιώματα και προσωπικά ερεθίσματα, ενώ το κάθε ένα έργο ήταν αυτόνομο, αυτοδυναμικό και αυθόρμητο, που όμως μεταξύ τους είχαν διαλογικό χαρακτήρα ως προς τη θεματολογία και τη χρωματολογία. Μέσα σε αυτό το κλίμα συγκίνησης ορίστηκε μια δεύτερη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε με μεγάλο ενθουσιασμό και χαρά. Στο τέλος όλα αυτά τα ζωγραφικά έργα ενώθηκαν μεταξύ τους σαν ένα σύνολο, δημιουργώντας ένα μεγάλο πάτσγουορκ με αφηγήσεις της ζωής των συμμετεχόντων, αλλά και του οράματός τους για ελευθερία τόσο σωματική, όσο και πνευματική.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, η τέχνη είναι ανάγκη για κάθε άνθρωπο, διότι είναι ικανή να διαφυλάξει την ελευθερία της ψυχής του.
Άννα Τσαμκόσογλου
Εικαστικός-Ζωγράφος – ΜΑ Πολιτισμικές Σπουδές
Ακολουθήστε την Ενημέρωση Πελοποννήσου στο Facebook και στο Google News
Ειδήσεις από: Ναύπλιο – Άργος – Ερμιονίδα – Τρίπολη –Κορινθία – Αθλητικά – Άρθρα – Αποκλειστικές Έρευνες και Συνεντεύξεις.
